Een ontmoetingsplek
Het entreepark en paviljoen Amsterdam UMC, locatie AMC vormen samen een stimulerende en inspirerende omgeving waarin de relatie met de buurt, een gastvrij welkom, gezondheid en ontmoeten centraal staan. Op de plek waar ooit een grote parkeergarage en een brede rondweg het contact tussen het gebouw en de buurt blokkeerde ligt nu een park, waarmee tussen het ziekenhuis en de omliggende buurt doorzichten en routes worden geïntroduceerd. Het midden in dit park gelegen, organisch vormgegeven entreepaviljoen geeft bezoekers een royaal welkom. De inrichting van het groen biedt een heldere oriëntatie en stimuleert keer op keer tot bewegen en ontmoeten, waardoor gezondheid en welzijn van patiënten, medewerkers, studenten én buurtbewoners centraal staan. Het park kent een rijke schakering aan plekken waardoor uiteenlopende gezelschappen er gelegenheid vinden tot ontmoeten, van bankjes waarop een gesprek met de arts kan worden voorbereid tot grote voorstellingen in de collegezaal in de buitenlucht. Zo herdefinieert het
entreepark van het Amsterdam UMC locatie AMC de positie van het ziekenhuis van een introverte, medische machine tot een stimulerende en gastvrije ontmoetingsplek midden in de 21e eeuwse samenleving.
Ontwerp in 4 delen
Het ontwerp voor het entreegebied bestaat uit 4 elementen: de herinrichting van het maaiveld op laag 01, een dek voor voetgangers op laag 00, een compact entreepaviljoen en een opvallend dak.
De orthogonale structuur van de monoliet geldt als basis voor de inrichting van het voorterrein. Concreet betekent dit dat de structurerende elementen in het gebied - de waterlopen, de bomen, de parkeervelden - rechte lijnen vormen parallel aan de gevels van bouwdelen A en C van het bestaande AMC, de monoliet. Waar nodig volgen de verkeersstromen een vrijere loop. In het park zijn plekken voor kleine en grotere gezelschappen. Het park speelt een belangrijke rol bij het verbeteren waterhuishouding rondom de monoliet.
Entreepaviljoen
Het paviljoen is het hart van het ontwerp. Het bouwvolume is bewust compact gehouden en expliciet los van het hoofdgebouw geplaatst. De vormgeving en materialisatie contrasteren met de monoliet: gebogen lijnen in plaats van rechte, veel glas in plaats van gesloten geveldelen, zacht hout in plaats van ruw beton. Door de gebogen lijnen wordt het paviljoen ook daadwerkelijk een bijzonder moment in het geheel aan orthogonale lijnen. De inrichting van het paviljoen is zo dat de oriëntatie optimaal en vanzelfsprekend is.
Het entreepaviljoen, dat warm, gastvrij en rustgevend wil zijn, contrasteert sterk met de monoliet, die door zijn omvang en grove materiaalgebruik als overweldigend en intimiderend kan worden ervaren. Dit contrast wordt niet alleen veroorzaakt door de vrije vormgeving van het paviljoen, maar ook door het materiaalgebruik. De gevels en het dak zijn door het gebogen glas en de ranke stalen profielen verfijnd en licht. Het interieur heeft een natuurlijke, warme uitstraling door het gebruik van bijvoorbeeld houten leuningen en houtfineer op de gesloten wanden en het vaste meubilair, zoals de balie.
De gevel van het entreepaviljoen is semi-structureel beglaasd met gekromde glasvlakken. Zo ontstaat een vormgeving die sterk contrasteert met de bestaande monoliet van hoekige, betonnen vormen. De gevel is opgebouwd uit 2 delen, gescheiden door een horizontale regel halverwege de pui. Deze regel komt overeen met de hoogte van de brugdelen naar de monoliet en gaan zo vloeiend in elkaar over. De gevelvlakken zijn voorzien van HR++-glas.
Een opvallend dak
Het dak heeft net als het paviljoen een vrije vorm en wordt daarmee een opvallend object in zijn omgeving. Doordat de onderzijde van het dak niet een rechte, maar vloeiende lijnvoering kent is ook van veraf de entree duidelijk zichtbaar. Het dak maakt een expliciet uitnodigend gebaar, een iconisch herkenningspunt voor het AMC. De bovenkant van het dak, dat vanuit de monoliet goed te zien is, is groenbegroeid en voorzien van PV-cellen.
Staalconstructie: Een integraal ontwerp
Het ontwerp van het paviljoen kenmerkt zich door een vrije vorm, in contrast met het orthogonale karakter van de monoliet. De volledig glazen gevel zorgt voor maximale transparantie als open en uitnodigend gebaar naar de bezoeker en rondom vrij zicht op het nieuwe entreepark en het bestaande ziekenhuis. De staalconstructie vormt een integraal en vanzelfsprekend onderdeel van het ontwerp en ondersteunt hierdoor de wens voor transparantie, uitzicht en doorzicht. Door voor de constructie voor staal te kiezen was het mogelijk om het ontwerp zeer precies en vormvast uit te werken en te realiseren. Hierdoor was het mogelijk om gevoelige detaillering zoals bijvoorbeeld de gebogen dakrand en de vrije vorm en hoogte van de glazen puien ook echt waar te maken.
De basis voor de constructie van het dak van het paviljoen bestaat slechts uit 4 stalen buiskolommen. Deze kolommen zijn met beton gevuld en ingeklemd in de fundering en halverwege hun hoogte ook ingeklemd in de betonconstructie van het voetgangersdek. Hierdoor kan hun omvang worden beperkt en is de stabiliteit en brandveiligheid van de constructie gegarandeerd zonder de noodzaak tot aanvullende constructieve voorzieningen. Zo wordt alle ruimte gelaten aan de ondersteunende gebruiksfuncties, efficiënte afhandeling van verkeersstromen, wacht- en ontmoetingsplekken voor de bezoekers, en uitzicht en overzicht.
De 4 kolommen dragen een rechthoekig frame van stalen raatliggers waaraan aan alle zijden stalen dakliggers uitkragen. Deze liggers hebben op sommige plekken een overstek van wel 12 meter. Aan de dakliggers is de stalen achterconstructie van de in hoogte verlopende aluminium dakrand bevestigd.
Vrije gevel
De glazen gevel meandert ogenschijnlijk vrij onder het dak door. Deze gevel van hol en bol gebogen glas is uitgevoerd als semi-structurele vliesgevel met verticale aluminium gevelprofielen. De maatvoering en verdeling van de glazen panelen is zo opgesteld dat het aantal verschillende maten van de glaspanelen wordt gelimiteerd zonder de vrije vorm van de gevel te beperken.
De verticale gevelprofielen zijn bevestigd aan de stalen dakconstructie, maar worden op een aantal posities ook ondersteund door ronde stalen kolommen. Deze kolommen hebben een dubbelfunctie want ondersteunen ook de uitkragende stalen dakliggers zodat hun omvang beperkt kan blijven. Zo is de meest optimale balans bepaald in de toepassing van materiaal en maatvoering van glas, gevelprofielen en staalconstructie..
Integratie installaties
Alle installaties zijn zorgvuldig weggewerkt in de staalconstructie zodat alle aandacht uitgaat naar een goede ontvangst in een rustig en overzichtelijke omgeving met doorzicht naar de entrees en uitzicht op het park. De dakliggers zijn uitgevoerd als raatligger. Hierdoor wordt niet alleen materiaal bespaard, maar kunnen alle kanalen en leidingen boven het plafond worden doorgevoerd. Vanaf de technische ruimte onder het voetgangersdek worden alle kabels en leidingen via de stalen kolommen naar het dak geleid. Andersom wordt het water van het groene dak in de hemelwaterafvoeren via de kolommen weggeleid.
Fasering
Tijdens de gehele realisatie draaide het ziekenhuis 24-7 door, een absolute en begrijpelijke voorwaarde van de opdrachtgever. De spoedeisende hulp, ambulancepost, en tijdelijke entrees moesten te allen tijde bereikbaar zijn. In het ontwerp en de realisatie is daarom een uitgekiende fasering opgesteld voor het begeleiden van verkeers-, bouw- en bezoekersstromen. Door te werken met grote geprefabriceerde onderdelen, voor zowel de staalconstructie van het paviljoen als voor betonconstructie van het voetgangersdek, konden grote overspanningen en draagconstructies snel gerealiseerd worden, zonder het functioneren van het ziekenhuis te beperken.
