Het project bestaat uit een ondergrondse parkeergarage, een culinair centrum en een hotel. In het multifunctioneel complex staan goede voeding en smaakontwikkeling centraal.
| Locatie | Stadionplein 260, Amsterdam |
|---|---|
| Opdracht | Culina Development (Vink Bouw en IQNN Development), Nieuwkoop |
| Architectuur | Kollhoff&Pols architecten, Den Haag |
| Constructief Ontwerp | Pieters Bouwtechniek, Amsterdam |
| Uitvoering | Vink Bouw, Nieuwkoop |
| Staalconstructie | Buiting Machinebouw & Staalconstructie, Almelo |
Het Zuidblok vormt een nieuwe en publieke pleinwand voor het vernieuwde Stadionplein in Amsterdam. Tegelijkertijd is het een verbindende schakel tussen de grote gebouwen van de architect Wils, het Olympisch Stadion en de witte Citroengarages, en de bakstenen woonblokken van Amsterdam Zuid. Met zijn karakteristieke uitkraging vormt het gebouw tevens een intiemere en beschutte verblijfplek aan de zuidoostzijde.
Opdracht van de gevraagde bouwenvelop met de vide en de gigantische uitkraging was een gebouw te maken dat de directe omgeving omarmt zonder zelf te veel de aandacht naar zich toe te trekken. Het gebouw is ontworpen als ware het een stenen massa, waarin ramen zijn gestanst en rondom stukken plint zijn uitgehouwen, om ruimte te maken voor glas, entrees en het plein onder de uitkraging. Er is aan alle kanten een (kleine) uitkraging gemaakt om de 16 m lange uitkraging aan de oostzijde een contragewicht te bieden.
De open plint verdikt naar de bovenbouw om de krachtenoverdracht uit te beelden en de vlakke boogramen van de eerste verdieping snijden door het concave volume, zodat er consoles worden gevormd en het plein onder de uitkraging wordt geleed. Het uitkragende dak is één met de onderbouw en vormt tegelijkertijd een eenheid met de omliggende woonblokken die een dakrand op dezelfde hoogte hebben.
Om de uitkraging aan de oostzijde te kunnen realiseren, is bovengronds de draagstructuur volledig van staal gemaakt. Zo kon ook een maximale openheid van de plint en flexibiliteit in de plattegrond worden gegarandeerd. Dit is, naast het maken van een energieneutraal gebouw, onze visie op duurzaamheid: het gebouw is tijdloos en wordt gebouwd voor de eeuwigheid.
Constructief gezien zijn de bovenste twee uitkragende verdiepingen aan de oostzijde van het gebouw de grootste uitdaging. Op deze hotelverdiepingen is tevens een grote patio gerealiseerd. Om de uitkraging van 16m, met een breedte van 45m, te realiseren is er voor gekozen om over de twee bovenste bouwlagen vakwerken op te nemen. Deze vakwerken zijn geïntegreerd met de gangwanden van de hotelkamers. De vakwerken worden aan de pleinzijde ondersteund door grote drukkolommen met aan de bovenzijde een scharnierende verbinding. Aan de achterzijde zijn trekkolommen opgenomen om het verschil in de veranderlijke belasting op de verdiepingen op te kunnen nemen. Deze kolommen worden permanent op trek belast. Binnen de vakwerken zijn kanaalplaatvloeren met een druklaag toegepast om de verdiepingvloeren en de dakvloer te realiseren. Deze vloeren zijn wat betreft de hoogte geïntegreerd in de boven- en onderregel van de vakwerken.
Deze constructie is afgestemd op de benodigde onderliggende indeling voor de tweelaags ondergrondse parkeergarage.
In het bouwkundig ontwerp is in een vroeg stadium rekening gehouden met de benodigde constructie voor de uitkraging. Hierbij zijn onder meer de posities van de toegangsdeuren naar de hotelkamers in relatie tot de diagonalen in de vakwerken bepaald. Waar nodig zijn de indelingen van de kamers hier op aangepast.
Daarnaast is er veel aandacht besteed aan de beleving aan de onderzijde van de uitkraging. In de aansluiting met het gebouw zijn verdikte ribben opgenomen zodat het beeld ontstaat dat de uitkraging door een hand wordt gedragen. Door de aanwezige sparingen naar de bovenliggende patio ontstaat een mooie lichtval en interactie tussen de daktuin en het plein onder de uitkraging.
Om de uitkraging van 16x45m mogelijk te maken is volledig gebruik gemaakt van de beschikbare gebouwhoogte van de uitkragende bovenliggende twee verdiepingen. Hierbij zijn, voor de hoofdvakwerken in de onder- en bovenregel en voor de diagonalen, HD-profielen toegepast.
Deze vakwerken steunen in de gevel van de terugliggende, onderliggende verdiepingen, op vierkante stalen kolommen samengesteld zijn uit staalpaat. Om deze kolommen niet extra te belasten door verdraaiingen uit de vakwerken zijn hier rolscharnieren aangebracht.
Om de uitkraging te 'balanceren' is het vakwerk ook 16m naar binnen doorgezet. Hier is het eerste stramien binnen in het gebouw overgeslagen en zijn geen kolommen geplaatst. Aan de achterzijde van het vakwerk zijn trekkolommen opgenomen, die permanent op trek worden belast. In de uitvoering zijn de benodigde kritische lassen in deze trekkolommen gescand.
Om in de uitvoering de vakwerken met een lengte van 32m, een hoogte van 6m en een gewicht van circa 90 ton te kunnen transporteren en te monteren, zijn deze in drie elementen opgedeeld. Hierbij is rekening gehouden met de krachtswerking in de vakwerken, de afmetingen voor transport en de kraaninzet.
Daarnaast is er uitgebreid aandacht besteed aan de verplaatsingen van de vakwerkconstructies. Om de doorbuiging te compenseren zijn de vakwerkspanten opgezet over de lengte van de uitkraging (16m) en nog eens over de breedte van het gebouw (45m). Het hoogste punt, aan het uiteinde van de uitkraging in het midden van het gebouw, heeft een hoogte van +270mm ten opzichte van de achterliggende constructie.
Bij het opbouwen van de staalconstructie van het overstek is een specifieke montagevolgorde gehanteerd voor het monteren van de constructie, het leggen van de verdiepingvloeren en het storten van de druklagen.
Om tijdens het opmetselen van de metselwerkgevel ook de doorbuiging niet verder toe te laten nemen, zijn de vakwerken in eerste instantie met het gewicht van de metselwerkgevels voorbelast. Hiertoe zijn grote zakken met zand op het dak geplaatst. Bij het optrekken van de metselwerk gevels is deze belasting langzamerhand weggenomen.
Tijdens de verschillende fases in de montage is de doorbuiging van de vakwerkliggers ingemeten en getoetst aan de berekende doorbuiging.
Het gebouw is een grootstedelijke mix van café, restaurant, centrum van smaak, opleidingscentrum voor horecapersoneel in de onderbouw, Het Amsterdams Proeflokaal, en Hotel Twentyeight in de bovenbouw. Het gebouw heeft rondom een open plint over twee lagen zodat het de straten en het Stadionplein eromheen activeert en de hele dag en avond voorziet van een levendig decor. Parkeren, expeditie en opslag zijn in twee lagen onder het gebouw en deels onder het Stadionplein ondergebracht. Onderdeel van het project is ook de reconstructie van de oude kiosk van de Olympische spelen in 1928 (architect Wils) waarin een ijswinkeltje is gevestigd. Het hotel kraagt op verdieping drie en vier uit, en biedt daarmee beschutting tegen regen en felle zon voor het intieme Zuidplein eronder, dat gebruikt wordt voor terras en wisselende stedelijke activiteiten. Het hotel zelf biedt een eigenzinnig hotelconcept met grote studio’s en hotelappartementen geschikt voor langer verblijf, zakelijke gasten en toeristen waar de gasten zich vermengen met de bezoekers van het Proeflokaal en de lokale stedeling.
