Algemene projectomschrijving
Op een steenworp afstand van Nijmegen, in de uiterwaarden van de Ooij, ligt op de plek van de kantine van de voormalige steenfabriek een nieuwe woning op de Vlietberg. Van veraf oogt het als een bescheiden, lichte bungalow. Een witte staalconstructie kadreert hier het uitzicht op de stad en het rivierlandschap. Van dichtbij toont zich een tweede woonlaag. Dit souterrain voegt zich naar de glooiingen van het landschap en wordt beschermd door een kleine ringdijk die bij hoogwater in de cesuur wordt afgesloten. De B&B die hier wordt gehouden werd pas later in het ontwerpproces aan het programma toegevoegd om tot een verdienmodel op locatie te komen. De uitdaging was om ook deze extra vierkante meters te realiseren binnen het gestelde budget. Gezocht werd daarom naar een scherp geprijsde bouwmethode die toch de gewenste, maatwerk kwaliteit zou uitstralen. Afwerkingen zijn daarom geminimaliseerd, wat in balans is gebracht met doordachte detaillering. Staal, hout en beton zijn in het hybride ontwerp allen ingezet op hun specifieke kwaliteiten. De bouw werd zodoende kostenefficiënt terwijl daglichttoetreding, ruimtelijkheid en architectuur gewaarborgd bleven. 'What you see, is what you get', met de staalprofielen als krachtige, moderne beelddrager voor de woonverdieping.
Beschrijving staalconstructie en/of gebruik van staal
Back to the future - Het industriële beeld refereert aan de naoorlogse casestudy-houses, maar is gedetailleerd naar de vooruitstrevende bouwfysische en duurzaamheidseisen van nu. De staalconstructie is volledig geprefabriceerd en gepoedercoat aangeleverd en in het werk gemonteerd.
Naast de bouwfysica en de koudebrugonderbrekingen hebben ook de akoestische en esthetische kwaliteit van de dakplaten veel aandacht gekregen. Binnen zijn ze voorzien van akoestische perforaties, beschietingen zijn op ritme gezet en bouten in het staal zijn in wit uitgevoerd. Buiten omlijsten een UNP en gezet staal in krachtige lijnen de uitkragende dakranden en de kop van het slaapvertrek.
Bijzondere aspecten bouwkundig concept / ontwerp
In de hybride constructie is ieder materiaal is ingezet op zijn specifieke kwaliteiten: Staal voor de hoofddraagconstructie van de woning waar grotere overspanningen, uitkragingen en transparantie werden gevraagd. Ook de beeldkwaliteit speelt hier een belangrijke rol. Houtskeletbouw, hoogwaardig geïsoleerd met o.a. houtvezelisolatie, vormt de invulling van alle buiten- en binnenwanden. Ook deze delen werden geprefabriceerd en in slechts enkele dagen in het werk opgebouwd. En in het werk gestort beton voor het souterrain waarvan zo'n 70% ondergronds ligt. Bij de gevelopeningen volgt het beton de glooiingen van het landschap dat hier in het beeld leidend is. Het vormt een stoer en sterk basement voor de lichte, geprefabriceerde en tevens demontabele constructie van de erboven gelegen woning.
Bijzondere constructieve slimmigheden / detailleringen
Het uitkragende stalen dak van profielplaat springt in het oog. Het lijkt eenvoudigweg opgelegd op de doorlopende IPE die zelf ook weer uitkraagt, maar de beplating is hier wel thermisch onderbroken. Het dak en de glazen gevel steunen binnen de warme schil af op een eigen ligger en kolommen van 10x10 kokerprofielen. Buiten ligt doorlopende IPE op HE-kolommen vlak voor de gevel en draagt de uitkragende profielplaat. De koude buitenplaat is in de cannelures met hardhouten klossen onzichtbaar gekoppeld aan de warme binnenconstructie.
Bijzondere aspecten uitvoering
In de uitvoering was het bij de profielplaten van belang het ritme van de cannelures precies in het stramien te leggen en per cannelure uit te tellen. Op deze manier konden belangrijke interieurdetails naadloos aansluiting vinden zoals de spots en interieurblokken. De schuifdeuren die de verschillende vertrekken scheiden, verdwijnen volledig achter kastenwanden en hun geleiderails vallen precies in het hoge deel van een cannelure van de dakplaat. Zo zijn ze uit het zicht gemonteerd en lopen de deuren strak tot onderkant profielplaat. Het vergde een hoge mate van nauwkeurigheid bij de montage van het staalwerk.
Bijzondere functionele aspecten van het bouwwerk
Het bouwwerk – midden in de natuur met uitzicht op de skyline van Nijmegen - bestaat uit twee verdiepingen. Op de bovenste verdieping ligt de woning die vooral geöriënteerd is op het zuid-westen. De Bed & Breakfast op de onderste verdieping is meer gericht op het noord-oosten. De eigenaren delen zo op deze bijzondere locatie hun vakantiegevoel met de gasten terwijl de gesplitste verdiepingen privacy waarborgen. Dit komt ook tot uitdrukking in de materialisatie. Het pand heeft zo twee gezichten: stoer en sterk voor de B&B, naast licht en open voor de privéwoning.
Duurzaamheid
Dit project is wat Équipe benoemt als een 'Eco-Hybride'. De bouw is in transitie naar een integraal duurzame toekomst. Dit ontwerp maakt daarin onderzoekend gebruik van gecombineerde technieken en materialen. De woning voorziet in eigen energie en warmte door toepassing van een luchtwarmtepomp, een leemkachel en een dak vol zonnepanelen. Er is voor een groot deel geprefabriceerd en demontabel gebouwd, en alle materialen zijn bewust en efficiënt ingezet. Zo sorteren we voor op de circulaire economie. Er is niet meer materiaal gebruikt dan nodig voor een krachtige, maatwerk en energieleverende architectuur.
Materiaalgebruik (efficiëntie)
Er zijn verschillende materialen toegepast in de woning, elk efficiënt naar hun eigen kwaliteiten. Wit staal voor de zichtbare, lichte bovenconstructie. Bij het woondeel voorzien van glasgevels en ingevuld met biobased HSB gevels daar waar lichte, meer gesloten en goed geïsoleerde gevels gewenst zijn. Zichtbeton is toegepast voor de ondergrondse delen, waar de gronddekking voor extra isolatie zorgt.
De prominent aanwezige gevellatten zijn van lokaal Lariks-hout en afkomstig van Staatsbosbeheer. Om de kosten laag te houden werd het door de opdrachtgever zelf aangekocht en aangebracht in een hoog/laag sequentie van latten en balkjes naar aanwijzingen van de architect. De houten gevel speelt zo een ritmisch spel met de staalconstructie en levert een warm tegenwicht aan het zakelijke, industriële karakter.
Binnenafwerkingen zijn weggelaten of geminimaliseerd: staal en beton in het zicht, een gevlinderde cement-dekvloer en de interieurblokken uitgevoerd in berkenmultiplex. Alleen de binnenzijde van de HSB-buitenwanden en het verlaagd plafond in de woonkeuken zijn gestuukt. Van het hout van de gekapte populier die op de bouwlocatie stond, zijn meubelstukken voor de Bed & Breakfast gemaakt. Met het resthout kan de komende jaren de leemkachel worden gestookt.
Energiegebruik en verbruik tijdens bouw en gebruik
De woning is ingericht op zelfvoorzienendheid. Een warmtepomp levert de basisverwarming. De leemkachel zorgt voor een comfortabele bijverwarming in de woonkamer, in het bouwdeel met de grootste glasoppervlakken. De benedenverdieping ligt voor 70% ondergronds wat een gunstig effect heeft op de energiehuishouding. De zonnepanelen op het hoge dak produceren de elektrische energie voor de woning en de B&B. Energieopwekking en -verbruik worden sinds de oplevering gemonitord en ge-finetuned.
Mate van overlast (bouwwerkzaamheden) voor mens en dier
De kavel grenst direct aan het Natura 2000-gebied en is – hoewel op slechts 20 minuten lopen van de stad – pas bereikbaar als de wildroosters van de Ooijpolder zijn overgestoken. Dientengevolge heeft bouwen op deze plek continue aandacht gekregen van Rijkswaterstaat (overloopgebied), Staatsbosbeheer (nieuwe eigenaar terrein steenfabriek), als ook natuurminnende wandelaars die passeren. Vanuit de woning is er nu het uitzicht op de paarden en runderen die grazen in de lagergelegen uiterwaarden, terwijl bijzondere vogels boven de woning vliegen.
Innovaties op product-, concept- en bouwniveau
Met als inspiratie de na-oorlogse casestudy-houses ligt de innovatie hier in de vertaling ervan naar een betaalbare*, hedendaagse woning die beantwoordt aan de sterk toegenomen bouwfysische eisen moderne installatietechnieken en comfortwensen van nu. * De bouwprijs is € 1.350,= / m2 inclusief installaties en btw.
![Huib van Zeijl [Équipe]](/sites/default/files/styles/paragraph_slider_slide/public/imported_files/1826/03_equipe_vlietberg_huibvanzeijl_img_1723-1800px.jpg?itok=pV8-XW5o "03 equipe vlietberg huibvanzeijl img 1723-1800px")
![Huib van Zeijl [Équipe]](/sites/default/files/styles/paragraph_slider_thumbnail/public/imported_files/1826/03_equipe_vlietberg_huibvanzeijl_img_1723-1800px.jpg?itok=WvMb7Gyz "03 equipe vlietberg huibvanzeijl img 1723-1800px")
