Algemene projectomschrijving
Om het unieke karakter van het ensemble en van het interieur te behouden is er in het ontwerp terughoudend en zorgvuldig omgegaan met veranderingen. Om de ruimtelijke belevenis van de monumentale hallen te waarborgen, is de grote zaal uitgevoerd als een glazen theater. Daarmee kenmerkt de nieuwe toevoeging zich door een transparantie die haaks staat op het introverte karakter van het monument zelf. Toch heeft het theater zich met een vanzelfsprekendheid in het monument genesteld en door het glas ontstaan lange zichtlijnen, waardoor 'zien en gezien worden' het leidende thema wordt, geheel in traditie van het theater waar het sociale aspect vaak net zo belangrijk is als de voorstelling zelf. De kracht van de interventie schuilt in de precisie van de restauratie, in combinatie met de radicaliteit van de toevoegingen.
Beschrijving staalconstructie en/of gebruik van staal
Binnen de monumentale gebouwen met markante staalconstructies zijn een aantal nieuwe staalconstructies toegevoegd. Meest in het oog springend is de nieuwe toneeltoren. Een volledige staalconstructie met schoorconstructies die op vier punten rust op de fundering. Vaak zijn de kolommen van een toneeltoren onder de hoeken van de toren geplaatst. Bij dit project was dit niet mogelijk. De kolommen bij de toneelopening staan onder een hoek om over de bestaande funderingen heen te kunnen bouwen. De achterzijde van de toneeltoren is onder het bestaande dak verlengd om het mogelijk te maken een kolomvrij achtertoneel te maken. Zo is het gelukt om een groot kolomvrij vlak te construeren terwijl de vorm van de toneeltoren kleiner is en moest passen binnen de breedte van het bestaande gebouw.
De balkons zijn opgebouwd uit uitkragende liggers met speciale aandacht voor trillingen en vervormingen. Het eerste en tweede balkon is ingeklemd in de trappenhuizen en de liftschacht die doorlopen in de kelder. Met trekpalen is evenwicht gecreëerd onder de 4 m diepe kelder in het gebouw. Alle daken zijn versterkt met staalconstructies die het mogelijk maken om meer dakbelasting toe te laten. Het backstage-gebied bestaat uit een staalskelet met staalplaat-betonvloeren. Vides langs de gevel zorgen ervoor dat de oude monumentale gevels optimaal zichtbaar zijn. Het entreegebouw op een nieuwe kelder is opgebouwd als een portaalconstructie in twee richtingen.
Bijzondere aspecten bouwkundig concept / ontwerp
Door de grote theaterzaal als glazen volume te ontwerpen is het zicht op de volledige industriële hal behouden. Voor het overige zijn eigenlijk alleen geluidslekken aangepakt, middels voorzetramen aan de binnenzijde en extra isolatie aan de buitenzijde van het dak. Deze extra isolatie is eenvoudig en niet zichtbaar. De voorzetramen – vormgegeven als grote ruiten in stalen dozen – zijn wel herkenbaar. Die komen overal terug en vormen zo een extra karakteristiek. Bij een theater speelt verduistering een grote rol. Om dat te kunnen doen zijn er 10 m hoge houten panelen ontwikkeld waarmee de glazen wanden kunnen worden afgedicht. Door deze panelen aan de binnenzijde van de glazen wanden te plaatsen, konden deze tevens de akoestiek regelen. De houten panelen maken allerlei varianten mogelijk van dicht en open, afhankelijk van wat er in het theater plaatsvindt. Bij congressen kunnen ze bijvoorbeeld gewoon open blijven, waardoor er via de glazen wanden maximale verbinding is tussen foyer en zaal. In de multifunctionele hal is een verplaatsbare tribune aangebracht, die kan worden ingeklapt en met hovercrafts aan de kant kan worden geschoven.
Bijzondere constructieve slimmigheden / detailleringen
Om de transformatie naar schouwburg mogelijk te maken, was het noodzakelijk om een veel zwaardere akoestische en thermische schil aan te brengen. Hiervoor is een speciale oplossing ontwikkeld. Vanuit het constructief onderzoek naar de capaciteit van de monumenten, kwam naar voren dat extra capaciteit aanwezig is in de fundaties en kolommen, waarop vroeger een zware bovenloopkraan stond. Door driehoekige versterkingen toe te voegen aan de bestaande vakwerkspanten, bestaande uit twee dakliggers en een trekstang, is de draagkracht van het bestaande dak verhoogd. Op deze wijze is de capaciteit van het bestaande gebouw maximaal ingezet en is met minimale, hoogwaardige toevoegingen een integrale oplossing gevonden.
Bijzondere aspecten uitvoering
De grootste opgave is om forse ingrepen te doen in een monument. In het bijzonder is de opbouw van de toneeltoren te noemen, die nauw tussen de bestaande gevels is ingepast. Verder is de kelderconstructie van 4 m diep aanlegniveau een stuk lager dan de bestaande funderingspoeren, waar met een bouwtolerantie van enkele centimeters al heel precies is. De versterkingen van de daken zijn met vijzels onder spanning gebracht om de hogere dakbelasting goed te verdelen.
Bijzondere functionele aspecten van het bouwwerk
De hoge mate van flexibiliteit in voorstellingen en gebruik van de verschillende ruimtes maken dat het gehele complex multifunctioneel inzetbaar is.
Duurzaamheid
De duurzaamheid van de verplaatsing wordt versterkt door de sloop van de oude schouwburg. Dit biedt ruimte voor de aanleg van woningen, winkels en parkeren en een stadspark dat het NS-station op een groene wijze gaat verbinden met het centrum. Daarnaast heeft het plan een belangrijke stedenbouwkundige component die dit voorheen onontgonnen gebied aan de rand van de stad een impuls gaat geven. Door het situeren van de hoofdentree aan het binnengebied en het toevoegen van een tweede toegang aan de stadszijde is een levendige publieke wandelroute gemaakt waarlangs de verschillende programmaonderdelen zijn georganiseerd en de verbinding tussen binnenstad en zee wordt hersteld
Materiaalgebruik (efficiëntie)
De vloeren zijn in alle ruimten uitgevoerd met lage-temperatuurverwarming en in de zomer met vloerkoeling. Dit systeem is opgenomen in een slanke vloer, die zonder nieuwe fundering is aangebracht, in plaats van een meer traditionele betonvloer rustend op palen. Hiermee is veel materiaal bespaard.
Energiegebruik en verbruik tijdens bouw en gebruik
Bij de transformatie tot een Schouwburg zijn maatregelen genomen waarmee het energieverbruik drastisch is beperkt zonder het beeld van het gebouw te veranderen. Door een ingenieuze constructie waarbij de oude dakafwerking van de hellende daken van de Ketelmakerij en Stadshal zijn opgetild en een tweede verende laag is toegevoegd, is niet alleen het energieverbruik sterk verminderd maar ook de benodigde geluidsisolatie verzekerd. De oude dakbedekking is (her)gebruikt als dampremmende laag en de draagkracht van de oude fundamenten zijn hierbij volledig benut.
Mate van overlast (bouwwerkzaamheden) voor mens en dier
Innovaties op product-, concept- en bouwniveau
