Algemene projectomschrijving
Ector Hoogstad Architecten transformeerde een prachtige oude spoorwegkathedraal in de Tilburgse Spoorzone tot MindLabs, een kenniscentrum rondom artificial intelligence en innovatieve technologie. IMd Raadgevende Ingenieurs verzorgde het constructieve ontwerp. Hier zoeken onderwijsinstellingen, bedrijven en start-ups elkaar op als wederzijdse inspiratiebron rondom onderwerpen als artificial intelligence, robotics, avatars, virtual reality, language technology en serious gaming. De historische Hal 70 kreeg in dit ecosysteem een nieuw leven als beursvloer voor kennis. Het resultaat laat zien dat erfgoed, architectuur en duurzaamheid zich succesvol laten combineren tot een toekomstgericht kennislandschap met karakter.
Beschrijving staalconstructie en/of gebruik van staal
Constructieve uitdagingen in het project waren het hergebruik van de bestaand monumentale staalconstructie van Hal 70 en de aansluiting van de nieuwbouw op de diverse te handhaven geveldelen van te slopen gebouwen.
De nieuwbouw is geïntegreerd in de bestaande hal en bestaat uit een staalskelet met kanaalplaten. De overgang tussen oud en nieuw sluit naadloos op elkaar aan en volledig geïntegreerd.
Bijzondere aandacht is uitgegaan naar de aansluiting van nieuw op bestaand. In een vroeg stadium zijn van de bestaande bouwdelen een 3D-scan gemaakt om hier een correct model van te maken. Dit was zeer hulpzaam voor de engineering van de aansluitingen en controle van de bestaande constructie. Een uitgebreid archief was namelijk niet aanwezig
Op de verdieping zijn loopbruggen en een tribunetrap gecreëerd. Op basis van de maximaal toelaatbare belasting op de bestaande spanten (h.o.h. 10,8m) en de architectuur van de hal is gekozen om de loopbruggen voor een deel op de bestaande spanten af te dragen.
Bijzondere aspecten bouwkundig concept / ontwerp
Een centrale trappartij in Hal 70 - ontworpen als ‘sprekersbalkon’ voor de hal – leidt via een echte debat-arena naar een omloop met werkplekken op de eerste verdieping. Rondom Hal 70 liggen gemeenschappelijke voorzieningen zoals onderzoeklabs, radio- en TV-studio’s, vergaderfaciliteiten, mediatheek en een grandcafé (met een verbinding binnendoor naar de LocHal). Voor een groot deel zijn deze functies ondergebracht in de oorspronkelijke omringende laagbouw, waarvan de karaktervolle verweerde baksteengevels zijn gerestaureerd.
Ten oosten van Hal 70 is een nieuwbouwvolume gerealiseerd met vijf hoge verdiepingen voor onderwijsruimten en kantoren. De vloeren zijn flexibel indeelbaar om te anticiperen op uiteenlopende vormen van toekomstig gebruik. Om die reden is ook gekozen voor een royale verdiepingshoogte. De onderste verdiepingen bieden dankzij ruime trappartijen en transparante binnengevels maximaal zicht op de hal. De plint van de nieuwbouw wordt deels omhuld door historische baksteengevels, waardoor het complex zich op een natuurlijke manier voegt in de historische context van de Spoorzone.
Met het oog op energiezuinige klimaatbeheersing zijn de nieuwe gevels oriëntatieafhankelijk ontworpen. De zuidgevel heeft horizontale overstekken gekregen en in de oost- en westgevel zijn verticale lamellen geïntegreerd. Zo blijven de gevels transparant – veel licht en uitzicht – terwijl opwarming door directe zoninstraling wordt voorkomen. Daarnaast zijn er actieve energiemaatregelen getroffen, zoals warmte-koudeopslag en energieopwekking door middel van zonnepanelen. Dat maakt het totale project – nieuw én bestaand – bijzonder energie-efficiënt. Daarnaast maken het hergebruik van de historische hal en de materiaalkeuze voor de nieuwbouw en het interieur dit project in hoge mate circulair.
Bijzondere constructieve slimmigheden / detailleringen
De stalen liggers van de loopbruggen hebben een grote overspanning van 10,8 m. Deze liggers dragen een staalplaat-betonvloer. Deze liggers zijn relatief slap bij de gehanteerde overspanning. Dit betekent dat de loopbruggen gevoelig voor trillingen zijn bij het beoogde gebruik. De loopbrug heeft als functie een ontsluitingsweg en herbergt werkplekken. De stalen liggers zijn daarom ontworpen op stijfheid en zijn doorgaand uitgevoerd. Daarbij is een dynamische analyse verricht en opgenomen in de hoofdberekening van het staal.
De tribunetrap in de hal heeft een bijzondere vorm en is ook opgehangen aan de loopbruggen. Vanwege het open karakter van de centrale hal is deze tribune zwevend opgehangen.
Bijzondere aspecten uitvoering
Gevels en bestaande gebouwen die niet gesloopt konden en mochten worden, moesten uiteraard in de eindfase geïntegreerd worden in het nieuwe ontwerp. Delen van de nieuwbouw verzorgen uiteindelijk de stabiliteit van deze delen. Het bouwkundig en constructief ontwerp is erop afgestemd dat tijdens de bouwfase de standzekerheid gewaarborgd kon blijven en de uitvoering hier pragmatisch mee om kon gaan.
Bijzondere functionele aspecten van het bouwwerk
Onze tijd gaat over kennis; het delen van bestaande kennis, het ontwikkelen van nieuwe en het zoeken naar innovatieve toepassingsmogelijkheden. Samenwerking en interdisciplinaire kruisbestuiving staan daarbij centraal. Dat vraagt om een omgeving die mensen onderling verbindt, inspireert, prikkelt en verleidt tot creativiteit. “We hebben MindLabs vormgeven rondom de historische Hal70 en deze daarin een hoofdrol toegekend als beursvloer voor kennis,” aldus Joost Ector, architect-partner bij EHA. “Het is een uitnodigende en karakteristieke plek geworden die mensen met verschillende achtergronden bij elkaar brengt om elkaar te ontmoeten en te inspireren. Het gebouw beweegt mensen om samen vooruitgang te boeken.”
De grotere partners hebben een eigen werkdomein en delen waar mogelijk faciliteiten zoals het bruisend hart. Deze rol wordt overtuigend vervuld door Hal 70, die met haar robuuste staalskelet en oorspronkelijke bakstenen gevels zeker zo karaktervol is als de naastgelegen LocHal. Het is de centrale ‘signature space’ van MindLabs geworden; een foyer met open werkplekken en horeca, die in een handomdraai geschikt te maken is voor evenementen en tentoonstellingen. Het zuidelijke deel van de hal vormt een luifel boven een sfeervol voorplein, dat gebruikt kan worden voor buitenmanifestaties.
De historische Hal 70 kreeg in dit ecosysteem een nieuw leven als beursvloer voor kennis. Het resultaat laat zien dat erfgoed, architectuur en duurzaamheid zich succesvol laten combineren tot een toekomstgericht kennislandschap met karakter. De nieuwbouw is geïntegreerd in de bestaande hal en bestaat uit een staalskelet met kanaalplaten. De overgang tussen oud en nieuw sluit naadloos op elkaar aan en volledig geïntegreerd.
Constructieve uitdagingen in het project waren het hergebruik van de bestaand monumentale staalconstructie van Hal 70 en de aansluiting van de nieuwbouw op de diverse te handhaven geveldelen van te slopen gebouwen.
Met het oog op energiezuinige klimaatbeheersing zijn de nieuwe gevels oriëntatieafhankelijk ontworpen. De zuidgevel heeft horizontale overstekken gekregen en in de oost- en westgevel zijn verticale lamellen geïntegreerd. Zo blijven de gevels transparant – veel licht en uitzicht – terwijl opwarming door directe zoninstraling wordt voorkomen. Daarnaast zijn er actieve energiemaatregelen getroffen, zoals warmte-koudeopslag en energieopwekking door middel van zonnepanelen. Dat maakt het totale project – nieuw én bestaand – bijzonder energie-efficiënt. Daarnaast maken het hergebruik van de historische hal en de materiaalkeuze voor de nieuwbouw en het interieur dit project in hoge mate circulair.
