Algemene projectomschrijving
De vervanging van de Stolperophaalbrug is onderdeel van de herinrichting van het knooppunt N248/N249 en maakt deel uit van de wegreconstructie tussen de Stolper- en de Schagerbrug in de kop van Noord-Holland. Het wegennet tussen de Stolperophaalbrug en de Stolperbasculebrug is vernieuwd, waardoor het verkeer nu beter en veiliger kan doorstromen. De oude Stolperophaalbrug over het kanaal Stolpen-Schagen voldeed niet meer aan de eisen van deze tijd en was aan het einde van zijn levensduur. Bovendien is in 2012 een boot tegen de brug gevaren waardoor de brug ontzet was en alleen nog toegankelijk was voor fietsers en voetgangers.
De nieuwe Stolperophaalbrug, een ontwerp van ZJA Zwarts & Jansma Architecten, is een brug van 14 x 17 m uitgevoerd met niet gekoppelde balanspriemen, elk geplaatst op een slanke hameistijl. De brug is geschikt voor fietsers, voetgangers en auto- en vrachtverkeer. De ophaalbrug is voorzien van een elektromechanische aandrijving, geplaatst in een betonnen kelder. De Stolperophaalbrug bestaat uit twee rijbanen voor auto’s met aan weerszijden een vrijliggend fiets- en voetpad. De brug is dan ook aanzienlijk breder dan de oude brug en kan eveneens zwaar verkeer aan tot een maximum gewicht van 60 ton. De hameistijl, de balanspriem en het val, inclusief open roosters van het onderhoudspad, zijn volledig van staal. De brug is in opdracht van Provincie Noord-Holland gerealiseerd door de combinatie Beentjes en Hillebrand. De gehele engineering van de brug is uitgevoerd door Akerveld Engineering.
Naast de bouw van de nieuwe Stolperophaalbrug omvat het project de aanleg van de rotonde waarbij de N249 en de Dijkweg aansluiten op de N248, de aanleg van twee nieuwe bruggen en een nieuwe fietstunnel.
Beschrijving staalconstructie en/of gebruik van staal
De bovenbouw van de brug is nagenoeg geheel samengesteld uit plaatstaal S355. Voor het val is gekozen voor de combinatie van een orthotroop dek (16 mm stalen dekplaat en troggen) met twee lengte hoofdliggers en dwarsdragers. De gehele samenstelling heeft geleid tot een nauwelijks opvallend val. Het gewicht van het complete val bedraagt 93 ton.
De slanke hameitorens, voortkomend vanuit een betonnen kelder, laten een mooi geheel zien van beton en plaatstaal. De hameitorens waarvan het bovendeel 25 mm dik is, eindigen met een gebogen, ranke gaffel. Deze gaffel bestaat uit plaatstaal van 25, 50 en 60 mm dik.
De op de gaffel geplaatste zeskantige gebogen balanspriemen waren een extra uitdaging om te engineren, omdat het zwaartepunt hoog lag wat als gevolg gaf dat het sluitend moment sterk negatief was bij een geopende brug. Om voldoende sluitend moment te verkrijgen, is de ballast in de priem daarom uitgevoerd met loodvulling (64,5 ton per priem) en het uiteinde van balans iets verbreed. Op deze manier kon de uitgangsvorm van de architect behouden blijven.
De gehele balanspriem is zodanig gemodelleerd waarbij het uiteinde een opzet is gegeven van 50 mm en het deel tussen draaipunt en hangstang een negatieve zeeg van 20 mm. Hierdoor kreeg de balanspriem na vulling met ballast de in het ontwerp beoogde vorm. Deze vorm harmonieert met de hameitoren in geopende-brugsituatie; de vloeiende lijnen sluiten dan op elkaar aan. Het totaalgewicht per balanspriem is gekomen op 24 ton.
Bijzondere aspecten bouwkundig concept / ontwerp
De nieuwe Stolperophaalbrug is gebouwd naast de oude brug en sluit aan op de Dijkweg. De brug heeft een sierlijk maar sober en terughoudend karakter en vormt zo een waardige maar bescheiden verschijning in het Noord-Hollandse landschap. De architectonische vormgeving van de Stolperophaalbrug is geïnspireerd door de natuur en het water en wordt gekarakteriseerd door een vloeiende hoofdvorm, die als een golf- of windbeweging over het water reikt. Zowel de ogenschijnlijk doorbuigende balanspriem met druppelvormig contragewicht als de getailleerde hameistijl vertonen in de lengterichting sierlijke gekromde lijnen. De hameistijl heeft een eenvoudige rechthoekige doorsnede, de balansen een prismatische. Dit zeshoekige profiel verloopt in de lengterichting langs de gekromde contouren, waarbij de maakbaarheid van de organische vormen uit plaatstaal een hoofdoverweging was. De vlakke platen zijn slechts licht enkelvoudig gebogen, en met lange verlopende lassenlijnen tot sierlijk gekromde lichamen aan elkaar gezet.
Het principe van de vloeiende vormgeving komt ook terug in de afgeronde stalen randafwerking van de zijkant van de brug en in de betonnen steunpunten van de aanbruggen waarbij de ronding van de hameistijlen in de kelder is doorgezet. Door de organische vormen en het gebruik van lichte kleuren vloeit de brug langzaam over in de natuur en wordt zo onderdeel van het landschap.
Bijzondere constructieve slimmigheden / detailleringen
Als engineeringsmethode is gekozen voor de BIM-methode, een integrale aanpak. De gehele brug, aandrijving en betonnen landhoofden zijn in 3D-modellen opgezet en in één model geplaatst. Ook van disciplines als elektro- en installatietechniek, konden modellen worden ingelezen en vroegtijdig op clashes gecontroleerd. Dit heeft geresulteerd in een juiste afstemming en montage zonder passingsproblemen.
Door engineering bij één partij te houden kon in DO- en UO-stadium in samenspraak met productie elk detail zo economisch mogelijk worden uitgewerkt. Dit resulteerde onder meer in tekeningen met juiste lasvoorbewerkingen inclusief WPS-nummers en een fabricage die goed uitvoerbaar was.
Bijzondere aspecten uitvoering
De bovenbouw is vervaardigd in de fabriek van Hillebrand in Middelbrug en per boot naar de locatie Stolpen getransporteerd. Het inhijsen en openzetten van de brug is geschied binnen 24 uur, waardoor minimale stremming en overlast is verkregen. Alle onderdelen zijn zonder laswerkzaamheden op de locatie gemonteerd.
Bijzondere functionele aspecten van het bouwwerk
De nieuwe brug is ontworpen voor een levensduur van 100 jaar en is daarmee toekomstbestendig en voldoet aan alle huidige eisen. Gekozen materialen en conservering zijn op levensduur afgestemd om onderhoud te minimaliseren. Tijdens detaillering zijn steeds afwegingen gemaakt om vuilophoping en waterinsluiting te voorkomen. Bij de afwerking is gebruik gemaakt van onderhoudsarme materialen zoals roestvaststalen leuningen. De Stolperophaalbrug maakt samen met omliggende bruggen onderdeel uit van de centrale meldpost Kooysluis om op afstand bediend te kunnen worden.
