Algemene projectomschrijving
Het complex rond het Abraham Staalmanplein werd in de jaren 60 ontworpen door de architecten Arthur Staal en Cornelis Keesman. Recentelijk is de buurt aangewezen als gemeentelijk monument. De renovatie van deze 280 portiekflats en winkelplein vormde het sluitstuk van de vernieuwing van de Staalmanpleinbuurt. Onderdeel van de renovatie was het vergroten van een kleine onderdoorgang tot een grote poort. Hierdoor ontstaat er een groene route dwars door de buurt, tussen het Staalmanpark en het karakteristieke Staalmanplein.
Beschrijving staalconstructie en/of gebruik van staal
Bij het vergroten van de onderdoorgang tot poort speelde staal een cruciale rol. Niet alleen in het eindresultaat als dragende structuur, maar ook in het maakproces waarin staal werd gebruikt als tijdelijke constructie. Dit tijdelijke staal is vervolgens hergebruikt in de pergola die de doorgaande route markeert, zicht op de collectieve tuinen laat en zal gaan werken als een drager van groen.
De drie kiosken op het Staalmanplein zijn onderdeel van het gemeentelijk monument. Hier is het aanwezige staal van kolommen, kozijnen en deuren zoveel mogelijk gehandhaafd en gerestaureerd. Hierbij is het bestaande staal weer klaar voor de komende jaren.
Bijzondere aspecten bouwkundig concept / ontwerp
In dit project is geen bijzonder staal gebruikt. Het zijn de bekende profielen van kokers, HEB, IPE. Met deze elementen kon de gewenste transparantie en doorzicht worden gerealiseerd (poort en pergola) dan wel hersteld (kiosken).
Bijzonder is het verwerken van het hulpstaal uit de poort tot de pergola – het levert een maximaal gebruik van al het voor dit project benodigde staal.
Bijzondere constructieve slimmigheden / detailleringen
Om de pergola van het hulpstaal samen te kunnen stellen zijn er zichtbare, simpele verbindingen ontworpen. Oude ‘littekens’ op dit staal, van schetsplaten, schoenen, lasnaden zijn gehandhaafd. Het hergebruik mag zich hier tonen.
Bijzondere aspecten uitvoering
Het vergroten van de onderdoorgang tot poort vroeg een zorgvuldig een proces van veel kleine tussenstappen waarbij de oude constructieve afdracht moest worden omgezet naar de nieuwe situatie. Het ging niet alleen om het verhogen en verbreden van de bestaande doorgang door het wegslopen van de verdieping. Ook de begane grond vloer en funderingsbalken werden verwijderd om te zorgen voor een doorgaand straatniveau – cruciaal voor de doorgaande route.
Het verwerken van het hulpstaal tot pergola vroeg een aansluitend proces van inventarisatie materiaal, (her)ontwerp tbv hergebruik, productie.
Bijzondere functionele aspecten van het bouwwerk
De zijgevels in de nieuwe poort zijn transparant en hebben open hoeken. Deze mate van openheid is constructief mogelijk doordat de gevels in lijn staan met de nieuwe stalen kolommen. In deze gevels zitten entrees naar woningen en is er maximaal zicht naar de trappenhuizen. Zo ontstond er een heldere, overzichtelijke poort-ruimte, met aan weerszijden ‘ogen op straat’.
Duurzaamheid
Hét duurzame aspect in dit project is het hergebruik van het constructieve hulpstaal uit de poort. Dit staal is verwerkt in de pergola die de route begeleidt. Deze pergola is een belangrijk ruimtelijk element in het plan. Ze vervangt de bebouwing die hier werd gesloopt om meer openheid in de buurt te krijgen. De pergola vormt de begrenzing van de binnentuinen, biedt doorzicht en transparantie en zal plaatselijk begroeien met klimplanten.
Materiaalgebruik (efficiëntie)
De maatvoering van de pergola is zodanig dat het hulpstaal maximaal benut kon worden. Het hulpstaal was niet verzinkt of gemoffeld; indien nodig konden daar tijdens het werk aan de poort nog voorzieningen aan worden gelast. Voor de toepassing in de pergola is dit hulpstaal op maat gemaakt, verzinkt en op kleur gepoedercoat. Ook uit oogpunt van conservering. In deze pergola is bijna 5 ton staal hergebruikt (4880 kg).
