- Algemene projectomschrijving
De Zaanbrug tussen Wormer en Wormerveer dateert uit de jaren zestig van de vorige eeuw en was aan vervanging toe. De bewoners hebben actief mee gedacht over de nieuwe uitstraling van de nieuwe Zaanbrug en zijn er in geslaagd om samen met de architect een ontwerp neer te zetten wat past binnen de historische omgeving en voldoet aan de eisen van de huidige tijd.
De complete oude stalen ophaalbrug is compleet verwijderd en vervangen door een compleet nieuwe ophaalbrug met betonnen tourritten.
Met het nieuwe ontwerp zijn tevens de volgende verbeteringen behaald:
- Verbreding vaarweg van 12 naar 16,5m
- Verhoging vrije doorvaart naar 2,88m
- Flinke verbreding & verbeterde verkeersafwikkeling van het systeem met dubbele fietsvoetpaden aan beide zijde
2. Beschrijving staalconstructie en/of gebruik van staal
De Zaanbrug is van het type ophaalbrug en is opgebouwd uit de volgende elementen:
- 2x hameitoren 15x3m – 22 ton per stuk
- 1x Verkeersval 23x10m - 95 ton
- 2x Langzaam verkeersvallen 21x7m – 35 ton per stuk
- 1x balanspriem 25x 11m - 345 ton waarvan 88 ton regelballast
- Centrale aandrijving met panamawielen in de kelder van de brug
De hoofdconstructie van de brug is ontworpen in gevolgklasse CC2.
De brug is opgebouwd uit de materiaalkwaliteit S355.
3. Bijzondere aspecten bouwkundig concept / ontwerp
Voor het ontwerp en de bouw van de Zaanbrug is door de architect een beeldkwaliteitsplan opgesteld welke de vormgeving van de brug en het materiaal gebruik van de brug beschrijft. Binnen deze contouren is de Zaanbrug ontworpen en is het optimale ontwerp voor de aandrijving bepaald.
De complexheid van de nieuwe Zaanbrug ligt vooral in de slanke vormgeving van het architectonische ontwerp, contractuele eisen en het bouwen in een zeer krappe & beperkte stadse omgeving.
Complexe vormgeving:
De zaanbrug heeft op meerdere punten een complexe vormgeving, Dit was een complexe uitdaging voor zowel het ontwerp als tijdens de bouw van de brug. Zo heeft de brug:
- 2 losse fiets/voetgangers delen met zowel een toog als een S-curve in het ontwerp. Voor de ontwerpers heeft dit gezorgd voor de nodige aantal design uren om alle vormen en uitgewerkte contouren goed als uitslag gesneden te krijgen. Voor de bouw is er veel tijd gestoken in een goede bouwmal waarin de uitslag is verwerkt waardoor de vorm van de brugdelen geborgd kon blijven.
- De hameitorens en balanspriem zijn voorzien van grote afgeronde kanten en hoeken (R=100mm). Direct bij start van het ontwerp is hier aandacht geweest om deze afgeronde hoeken zowel mogelijk te zetten. Op sommige delen zijn 3D gezette insert stukken gebruikt om alle rondingen en overgangen mogelijk te maken.
- De constructieve bouwhoogte van de vallen was beperkt vanwege het PVR aan de onderzijde als aan de bovenzijde, brug valt in de categorie “zeer slank”.
Vormgeving balanspriem en ongunstige zwaartepunt verhouding
De slanke vormgeving van de balanspriem resulteerde in een zwaartepunt wat zeer hoog en dicht bij het draaipunt gelegen is. Dit is ongewenst voor het zo optimaal mogelijk balanceren van het systeem Zaanbrug en het uitwerken van de aandrijving. Dit heeft erin geresulteerd dat er gekozen is voor een gecombineerde ballast vulling in de balanspriem van zowel staal als zwaar beton. Om te zorgen dat alle zwaartepunten zo gunstig mogelijk gelegen zijn, zijn alle elementen gewogen en is op het laatste moment de definitieve balanspriem vulling bepaald.
4. Bijzondere aspecten uitvoering & detailleringen
Brug met 8 lageringen in 1 lijn:
De zaanbrug bestaat uit 3 afzonderlijke brugdelen, elk met een eigen lagering. Hierdoor heeft de Zaanbrug in totaal 8 assen welke in 1 lijn uitgelijnd moesten worden. Tijdens de bouw van de brug lag de focus dus op deze 8 assen in 1 lijn (de hoofd draai-as). Door middel van het gebruik van ankermallen, grotere gaten in lagerstoelen heeft dit geresulteerd in een as-ljin die op de 100ste uitgelijnd staat.
88 ton regelballast in de balanspriem:
Bij elke brug die gebouwd wordt in een stadcenter is transport en hijsen een complexe uitdaging. Voor de zaanbrug lag de uitdaging in het plaatsen van de balanspriem. De opties voor het plaatsen van de balanspriem waren beperkt en dit heeft er in geresulteerd dat er nog 88 ton regelballast benodigd was na het plaatsen van de balanspriem. De beschikbare capaciteit van de bok ter plaatse is maximaal gebruikt en aanvullend is ca 88 ton regelballast in de balanspriem gehesen. Hiervoor zijn 8 bakken van circa 10 ton geprefabriceerd in de balanspriem gehesen.
Functioneren brug met 1 fietsbrug:
Een contractuele eis van de beheerder was dat de Zaanbrug bij (bv. een aanvaring) met 1 fietsbrug kan blijven draaien. In het zowel het staalbouwkundige als elektrische ontwerp is hiermee rekening gehouden, zo is het mogelijk 1 fietsbrug los te koppelen de brug te her balanceren en draaibaar te maken (met de juiste maatregelen).
Aandrijving:
De vormgeving van zowel de brug als de brugkelder waren beperkt vanuit het beeldkwaliteitsplan, minimale dimensies. Dit heeft gezorgd dat er voor gezorgd dat er een zeer compacte aandrijving is ontworpen door de werktuigbouwkunde partij met geïntegreerde veerbuffer in de staartstukken van de brug en één centrale brug aandrijving.
5. Partners
De brug is gerealiseerd met de volgende partners:
- Combinatie Zaanbrug bestaande uit Reimert Bouw en Infrastructuur / Beentjes GWW & HSM Offshore Energy.
- Boorsma
- Demako
- Solidd
- Istimewa
- Nepocon
- Bersselaar
