Algemene projectomschrijving
Wat de stalen lamellenbalustrade rondom het Utrechtse Forum zo bijzonder maakt is dat de verticale lamellen er van alle kanten net even anders uit lijken te zien. Een mooie prestatie, omdat de balustrade in de basis slechts een paar verschillende hoofdelementen kent.
Het Stationsgebied van Utrecht maakt een enorme transformatie door. Deze is noodzakelijk voor het functioneren van het grootste station van Nederland en voor de reizigerskwaliteit. Het door GROUP A ontworpen Forum is het verhoogde plateau aan de westzijde van de OV Terminal, op ca.7,80 meter boven straatniveau. Vanaf Stationsplein West strekt het zich uit naar het noorden tot aan de Van Sijpesteijnkade en richting het zuiden tot aan de Rabobrug. Het Forum is als een tweede maaiveld, een ‘straat’ met pleinen en verbindingen waar dagelijks zo'n. 8.500 mensen verblijven. Om de samenhang en herkenbaarheid van dit 5.000 m2 grote voetgangersgebied te versterken is het omzoomd met een kenmerkende lintvormige stalen balustrade.
Beschrijving staalconstructie en/of gebruik van staal
De stalen balustrade van het Forum vormt een geïntegreerd en continue element. Als ‘verpakking’ van het Forum moet deze balustrade aan veel verschillende condities voldoen. Tussen fietsenstalling Knoop en Busstation West is transparantie gewenst zodat er veel daglicht in de fietsenstalling komt en de sociale veiligheid op de busperonnen wordt geborgd. Langs de Mineurslaan is transparantie echter minder wenselijk. Daar is het prettiger om het directe zicht op de laad -en losbewegingen te beperken.
Verschillende gradaties van transparanties moesten dus mogelijk zijn zonder dat de continuïteit van het totaalontwerp verloren zou gaan. Dat is gerealiseerd door het toepassen van verticale stalen lamellen, die op wisselende onderlinge afstanden staan of verdraaien om het doorzicht te beperken dan wel te vergroten. Het materiaal is duurzaam, stoer, in een ‘Utregs’ warme teint gepoedercoat, terwijl de variatie van vorm en plaatsing van de lamellen voor een glooiend patroon zorgt. Aan de bovenkant is de lamellenballustrade afgewerkt met een houten leuning waarin over de gehele lengte het stalen zetwerk onzichtbaar is weggewerkt.
Bijzondere aspecten bouwkundig concept / ontwerp
Er is gekozen voor een ontwerp met een eigen identiteit dat aansluit op het karakter van de stad Utrecht. Het ontwerpconcept van de karakteristieke balustrade heeft als uitgangspunt dat met slechts twee verschillende basisvormen een levendig patroon van stalen lamellen samengesteld kon worden, wat zorgt voor een veilige en visueel aantrekkelijke afscheiding. De stalen lamellen zijn 2,40 meter lang, waarbij er een variant met een ‘buik’ van 50 centimeter is en een met een ‘buik’ van 70 centimeter breed is. Door deze twee om en om te plaatsen en te variëren in de plaatsingsrichting ontstaat er een schijnbaar oneindig lint waarin iedere individuele lamel opgaat in het totaalontwerp. Door het ontwerp en de materiaalkeuze was het mogelijk de onderdelen in serie te produceren en ze op locatie als maatwerk toe te passen.
Bijzondere constructieve slimmigheden / detailleringen
Er is gekozen voor een ontwerp met een eigen identiteit dat aansluit op het karakter van de stad Utrecht. Het ontwerpconcept van de karakteristieke balustrade heeft als uitgangspunt dat met slechts twee verschillende basisvormen een levendig patroon van stalen lamellen samengesteld kon worden, wat zorgt voor een veilige en visueel aantrekkelijke afscheiding. De stalen lamellen zijn 2,40 meter lang, waarbij er een variant met een ‘buik’ van 50 centimeter is en een met een ‘buik’ van 70 centimeter breed is. Door deze twee om en om te plaatsen en te variëren in de plaatsingsrichting ontstaat er een schijnbaar oneindig lint waarin iedere individuele lamel opgaat in het totaalontwerp. Door het ontwerp en de materiaalkeuze was het mogelijk de onderdelen in serie te produceren en ze op locatie als maatwerk toe te passen.
Bijzondere aspecten uitvoering
De lamellenbalustrade is ontworpen om aan de ‘buitenzijde’ van het Forum te bevestigen, waardoor de gebruikers van de openbare ruimte geen ‘last’ hebben van de constructie aan de ‘binnenzijde’. Hiertoe zijn er in rand van de constructie doorlopende stalen hoeklijnen en balken geplaatst waarop de individuele lamellen bevestigd zijn. De balustrade omarmt op deze wijze het gehele Forum en brengt het maaiveld en het hoger gelegen voetgangersgebied visueel dichter bij elkaar.
Bijzondere functionele aspecten van het bouwwerk
Door het bouwwerk op 7,8 meter boven het maaiveld te plaatsen, is er ruimte voor de bevoorrading van het Beatrixgebouw en de bestaande en nieuwe kantoren langs de Mineurslaan. Ook loopt hier de bus- en trambaan die het busstation aan de Jaarbeurskant van het station verbindt met het Westplein en de Leidseveertunnel. In het ballustradeontwerp komen vier belangrijke eisen samen, te weten; transparantie, beweging, menselijke schaal en afwatering. Het draagt er in belangrijke mate aan bij dat het Forum kan functioneren als een tweede maaiveld wat een eigen gebruikersprogramma kent en toegevoegde waarde heeft voor de stad.
