Algemene projectomschrijving
Tussen het Spui en het Haringvliet is in de gemeente Bernisse een nieuw natuur- en recreatiegebied ontwikkeld. Een beschermd Deltanatuurgebied waar natuur, recreatie en educatie in elkaar samensmelten door de gerealiseerde kunstwerken. Vier familiaire kunstwerken passend in de natuur met oog voor detaillering en bovendien vandalisme-bestendig is.
Beschrijving staalconstructie en/of gebruik van staal
Kenmerkend voor alle kunstwerken is de combinatie van prefab betonnen elementen met een cortenstalen bekleding. De uitkijktoren bestaat in de kern uit prefab betonnen platen waarop onzichtbaar het weervast staal is gemonteerd. De uitkijkhut bestaat uit prefab betonnen keerwanden. Ook hierop is onzichtbaar het cortenstaal gemonteerd. De trekpont bestaat uit een prefab betonnen bak waarop ook onzichtbaar het cortenstaal is gemonteerd. De brug is, net als de panoramatoren voorzien van een weervast stalen leuning. De randligger is ook van weervast staal en onzichtbaar bevestigd aan de constructie.
Bijzondere aspecten bouwkundig concept / ontwerp
De kunstwerken zijn alle als aparte objecten ontworpen, maar zijn nadrukkelijk familie van elkaar. Dit zie je terug in het feit dat alle objecten in weervast staal zijn uitgevoerd dat goed past bij het ruige karakter van het natuurgebied. De locaties en de vormgeving zijn afgestemd op het natuurgebied. Zo is bijvoorbeeld de panoramatoren vanuit de dijk, het dorp Bernisse en het natuurgebied door haar ranke vorm bijna onzichtbaar. Vanaf de parkeerplaats is dit juist andersom en wordt je juist getrokken naar dit robuuste kunstwerk. Elk object heeft daarnaast een leesbare educatieve functie. Op de brug is daarom in de reling aangeduid welke flora of fauna op de betreffende plek voorbijkomen. In de panoramatoren zijn peilmaten aangegeven van bijvoorbeeld de Haringvlietkering en de opgetreden hoogwaterstand tijdens de watersnoodramp van 1953.
Panoramatoren
De panoramatoren bestaat uit een prefab betonnen schijf bekleed met weervast nstaal waar een trap met verschillende uitzichtplateaus rondom heen loopt. De trap is maximaal transparant gemaakt door slank leuningwerk en roosters als treden. Door de dichte schijf wordt het blik van de bezoeker telkens op een ander deel van het landschap gericht. Er ontstaat een route naar boven. Op de top zorgt een zorgvuldig ontworpen en gedetailleerd ‘raam’ voor een 360 graden zicht op de verschillende landschappen rondom de toren.
Voetgangers- en onderhoudsbrug
De brug zorgt ervoor dat bezoekers de nieuwe kreek kunnen passeren en rond kunnen lopen door en om het natuur en recreatiegebied. De brug heeft een grote overspanning en is tevens toegankelijk voor onderhoudsvoertuigen. Een zorgvuldige randafwerking zorgt voor een dun ogende brug en ontneemt daardoor niet het zicht op de kreek. Het leuningwerk van de brug is identiek aan het leuningwerk van de panoramatoren waardoor de familiaire band terugkomt.
Vogelkijkhut
De vogelkijkhut is gesitueerd in een oude dijk die momenteel geen kerende functie meer heeft. Er is gekozen voor een integratie in de dijk in plaats van een hut op de dijk. Hierdoor vormt de uitkijkplaats geen belemmerend beeld vanuit het natuurgebied en vogelspotters kunnen vanaf de achterzijde ongemerkt de spotplek betreden. Door twee stalen wanden in de dijk te schuiven en te voorzien van een grasdak is de vogelkijkhut optimaal ingepast en geeft het tevens een duidelijk sprekend architectonisch gebaar.
Trekpont
De trekpont zorgt voor de oversteek van de tweede kreek in het gebied. De trekpont is verankerd tussen twee schijven die dezelfde uitstraling hebben als de vogelkijkhut en de panoramatoren. De trekpont is bestand tegen grote wisselingen in het waterpeil.
Bijzondere constructieve slimmigheden / detailleringen
De objecten maken grote architectonische gebaren en daarbij hoort een stoere detaillering.
Panoramatoren
De panoramatoren is voorzien van een gelijkmatig ritme van grote gezette cortenplaten. Deze platen zijn aan een betonnen kern gehangen, waardoor de bevestiging onzichtbaar is en er geen enkele bevestigingsmiddel te ontdekken is. De trap en de constructie onder de uitzichtplateau’s is verscholen achter robuuste randafwerking die meeloopt rondom de trap en de plateaus. De toren is voorzien van een stripstalen hekwerk van cortenstaal, met een robuuste houten leuning. De spijlen van het hek zijn rank van vorm en zo geplaatst dat ze als het ware meedansen met het riet en gras in natuurgebied Spuimonding West.
Voetgangers- en onderhoudsbrug
De brug is voorzien van een zorgvuldig ontworpen cortenstaal randligger, die het zicht op de onderliggende constructie ontneemt. De randligger zorgt ervoor dat de brug dun oogt en dat het zicht en de beleving van de kreek blijft behouden. Het hekwerk op de brug is exact hetzelfde als het hekwerk van de panoramatoren. De houten brugdelen worden daarnaast opgevangen door de randligger om werking van het hout aan de randen te voorkomen. De tussensteunpunten in het water hebben de vormgeving van een microscopische uitvergroting van een grasspriet.
Vogelkijkhut
De vogelkijkhut bestaat uit betonnen schijven die bekleed zijn met cortenstaal beplating en heeft dezelfde detaillering als bij de panoramatoren. Er zijn geen bouten te zien. Alle zichtdelen zijn van cortenstaal en dat zorgt voor een bijzonder contrast met het groene gras van de dijk. De bezoekers mogen de dijk zelf niet betreden doordat dit een rustgebied voor vogels is. Daarom zijn de twee zijwanden verlengd met enkele losstaande elementen in hetzelfde stramien. Een smalle opening geeft een spannend zicht op de omgeving.
Een klassieke vogelkijkhut heeft openingen op verschillende niveau´s zodat bezoekers met verschillende lichaamslengtes gebruik kunnen maken van de vogelkijkhut. Deze vogelkijkhut heeft openingen op één niveau. Door het maken van plateau´s op verschillende hoogtes in de hut zijn de openingen geschikt gemaakt voor elke bezoeker.
Trekpont
De trekpont sluit qua vormgeving aan bij de brug. De twee verankeringsschijven van de trekpont hebben dezelfde afwerking als de toren en de vogelkijkhut. Alle zichtbare delen zijn bekleed met cortenstaal. Een zorgvuldig ontworpen drijflichaam zorgt ervoor dat de trekpont ook bij extreme waterstanden kan blijven liggen.
Bijzondere aspecten uitvoering
De bevestiging van de cortenstalen bekleding is nergens te zien. Tijdens de uitvoering is extra aandacht besteed aan het onzichtbaar maken van de bevestigingen.
Bijzondere functionele aspecten van het bouwwerk
Vanaf het allereerste begin bij het ontwerpen van de objecten was kinderbeleving een pré. In de detaillering van de verschillende objecten is daarom nadrukkelijk aandacht besteed aan educatieve elementen waarvoor onder andere is samengewerkt met een leerkracht basisonderwijs. Zo zijn op de panoramatoren hoogtepeilen van objecten en onder andere het waterpeil van de watersnoodramp aangegeven. Het inbeelden van de impact van de watersnoodramp is bij het betreden van de toren eenvoudig als je naar het peil en de daken van woningen verderop ziet.
Op de brug zijn verschillende dier- en plantsoorten die in de omgeving te zien zijn benoemd en verbeeld door ze uit cortenstaal te snijden en op de randligger van de brug te monteren.
De trekpont heeft een eenvoudige werkingsmechanisme dat niet is weggewerkt in de constructie of onder water. Hierdoor is de kinderbeleving van voortbewegen gegarandeerd.
