In dit nieuw levendig wooncomplex op de TU Campus Noord verenigen materialisering in staal en glas en detaillering zich met een bescheiden budget.
| Locatie | Prof. Schermerhoornstraat, Delft |
|---|---|
| Opdracht | DUWO, Delft |
| Architectuur | architectenbureau cepezed, Delft |
| Constructief Ontwerp | Pieters Bouwtechniek, Haarlem |
| Uitvoering | Waal Bouw, Vlaardingen |
| Staalconstructie | Bentstaal, IJsselstein |
Het International Student House (ISH) in Delft biedt met 332 units ruimte aan zo’n 350 internationale studenten.
Het nieuwe studentenhuisvestingscomplex maakt deel uit van het masterplan TU-Noordgebied, dat ook de omvorming van verschillende omliggende historische TU-gebouwen tot studentenappartementen omvat. In totaal biedt het nu gerealiseerde plan plaats aan ruim 900 studenten. Het ISH vormt binnen het hele gebied de centrale ontmoetingsplek en stedelijke huiskamer voor de studenten.
TU-Noordgebied is een nauwe samenwerking tussen de TU Delft, studentenhuisvester DUWO en de gemeente. Naast huisvestingscapaciteit beslaan de doelen onder meer een sterkere relatie tussen de stad en de TU-campus, een levendige dynamiek tussen de studenten en het verbinden van communities.
Het ISH vervult zo ook een aanzienlijke sociale en stedenbouwkundige functie in het gebied direct langs de Schie. In maatvoering is veel aandacht besteed aan de aansluiting op de omliggende monumentale bebouwing en qua ruimtelijke opzet aan een structuur die het complex nauw verbindt met zijn omgeving. De nieuwbouw bestaat uit twee U-vormige bouwblokken van deels vijf, deels zes en deels tien bouwlagen, die samen een rechthoekige compositie vormen. Het ISH bestaat zo feitelijk uit twee gebouwen, maar wordt sterk als eenheid ervaren.
De positionering van de nieuwbouw geeft het gebied een logische structuur met een heldere sequentie van ruimtes. Ruime doorgangen in de lange zijden van de rechthoek vormen hierin een vanzelfsprekende verbinding tussen de verschillende delen van de openbare ruimte: een plein aan de westelijk gelegen Professor Schermerhornstraat, een binnenhof tussen de bouwblokken in en een toekomstig park aan de oostzijde.
Het ontwerp kenmerkt zich met drie elementen waarbij materialisering en detailering in staal beeldbepalend zijn. De weervast stalen gevelbekleding, het uitkragende glazen volume aan de Schiezijde met de kantoren en tenslotte de prominente transparante trappenhuizen aan de koppen van de U-blokken. Elk van de elementen is tot stand gekomen door de specifieke eigenschappen van staal doeltreffend te benutten en toe te passen om de gewenste vormgeving, uitstraling en effect optimaal te bereiken.
Trappenhuizen
De volglazen trappenhuizen op de koppen van de beuken bevatten ieder een tweetal gescheiden vluchtroutes. Doel was deze zo transparant en simpel mogelijk vorm te geven en uit te voeren, maar tegelijk ook robuust en ‘student-proof’. Daarvoor is open stalen hoofddraagconstructie ontworpen als een rek aan het bouwvolume. Het strak ontworpen en gedetailleerde rek draagt de stalen bordesvloeren en het dak. De stalen trappen zijn erin gehangen en de gevelbeglazing is er tegelijkertijd direct, zonder kliklijsten, op gemonteerd. Alle elementen zijn in maatvoering en dimensionering van profielen op elkaar afgestemd. Alle elementen, inclusief verstekhoeken en verbindingen, zijn nauwkeurig geëngineerd, geprefabriceerd en droog gemonteerd. Slimme detaillering maakt de constructie tot een bouwpakket waarin alle onderdelen exact op elkaar passen. De verbindingen zijn in het werk geschroefd en daarmee indien nodig demontabel. De grote glasplaten zijn direct op de staalconstructie gemonteerd met stalen klemplaatjes die projectspecifiek zijn ontwerpen. Alle bevestigingsplaatjes zijn in het zich en vormen een belangrijk onderdeel van de ranke uitstraling en nauwkeurige detaillering. Een groot voordeel was tevens dat er geen separate gevelconstructie nodig was. Daarnaast zijn alle brandwerende scheidingen, deuren, doorvalbeveiligingen enzovoort alle in staal uitgevoerd.
Kantoordeel
Het grote glazen overhangende volume aan de Schiezijde van het gebouw heeft een belangrijke stedenbouwkundige en architectonische signaalfunctie alsook voor de routing op maailveldniveau. Voor de dubbele verdiepingshoogten zijn 6 m hoge glasplaten gebruikt. De staalconstructie is vol in het zicht. De vloerliggers zijn geïntegreerd om de constructie in aanzicht zo slank mogelijk te houden. En in het beton mee gestorte koppelplaat verbindt zowel de vloerligger en diagonale strekstaaf met achterliggende constructie.
Gevel van weervast staal
De gevelbekleding bestaat uit cassettes bevestigd aan een metal stud-systeem. De cassettes zijn strak op een stramienmaat uitgezet en hebben een doordachte verdeling en maatvoering zonder uitzonderingen. Alle naden liggen strak tegen elkaar aan waardoor de verbindingen uit het zicht zijn. De bekleding is doorgezet tot over dakrand. Opmerkelijk is met name de detaillering rondom de raampartijen. Het vaste deel van het kozijn is achter de cassettes geplaatst. Hierdoor is het raamoppervlak gemaximaliseerd. Als de ramen openstaan (delen vouwen naar binnen) is er geen kozijn zichtbaar, maar een strak kader van de raamopening alsof door de cassettes geponst.
Tevens is veel aandacht besteed aan de (problemen met) verwering. De gevel heeft een volledig vlak oppervlak en detaillering om de kans tot ophoping van roestdeeltjes en viezigheid te voorkomen. Bij een regenbui wast de gevel schoon, maar nadruppelen blijft uit. Daarmee wordt de vervuiling van het glas (of op termijn zelf onherstelbare aantasting) voorkomen.
Ook is er speciale aandacht besteed aan de aansluiting op maaiveld. Op de bestrating en de onderdorpels van puien is doorgaan de grootste vervuiling van roestsporen door weervast staal zichtbaar. Bij het ISN zijn rondom de gevels infiltratiegoten opgenomen om roestdeeltjes en vervuiling op te vangen.
Sterk in het oog springende elementen van het complex zijn enerzijds de twee glazen koppen met de trappenhuizen aan het binnenhof en de transparante uitstulping van de carré die aan de Schiezijde boven de plint uitkraagt, met daarin de kantoorruimten. Anderzijds de buitenbekleding dat in kleur en uitstraling aansluit bij de bakstenen architectuur van de omliggende monumentale gebouwen.
De nieuwbouw kent een kwalitatief hoogwaardige, zorgvuldige materialisering en detaillering. Door maat, schaal en ritme af te stemmen op de omliggende bebouwing wordt de nieuwbouw op een respectvolle manier ingepast. De opgave hier is een passend antwoord te geven aan de rijke detaillering van de historische baksteengevels.
In materialisering, maat en schaal komt de nieuwbouw overeen op een ingetogen wijze. De nauwgezette detaillering kent een verwantschap met het oude gebouw.
De ruim bemeten ramen bieden een royale daglichttoetreding. Door standaard kozijnprofielen praktisch onzichtbaar weg te werken achter de gevelpanelen is op eenvoudige en kostenefficiënte wijze een fraai gedetailleerd raam gerealiseerd.
De balkons, met een borstwering van gematteerd gehard glas, kennen vier verschillende dieptes en creëren met hun verdeling in het gevelvlak een plastische ritmiek.
In het ontwerp en de uitvoering van het International Student House zijn ook voor de stalen elementen drie aspecten van groot belang geweest.
Ten eerste is veel aandacht besteed aan een zorgvuldig ontwerp en detaillering, zowel in esthetisch als bouwtechnisch opzicht. Zo is de detaillering van de trappenhuizen erop gericht om het concept van een zo transparant en elegant mogelijk glazen 'dopje' recht te doen. De minimale vormgeving vraagt immers een zo strak mogelijke detaillering, kennis van het materiaal en productietechnieken en uiteindelijk een feilloze uitvoering. Als voorbeeld zijn kopplaatjes op kokerprofielen iets kleiner bemeten, rekening houdend met de lasrups. Het resultaat is dat de las precies vlak ligt met het werk in plaats van erop of -aan.
Ten tweede zijn nagenoeg alle bouwcomponenten geprefabriceerd om daarna in het werk, droog, met boutverbindingen te koppelen. Het voorkomen dat in het werk nog moet worden gelast voorkomt onnauwkeurigheid, beschadigingen en daarmee gepaard gaande (kostbare) herstelwerkzaamheden. De trappenhuizen, het kantoor en ook de gehele gevel zijn als een bouwpakket (kit of parts) op de bouwplaats aangeleverd en gemonteerd.
Ten slotte is met name wat betreft de gevel bijzonder veel aandacht uitgegaan naar het werken met weervast staal.
Cortenstaal was verruit de mooiste keuze als gevelbekleding in zijn stedelijke en architectonische context. Tegelijkertijd moest antwoord worden gegeven op de duidelijke problemen die het werken met Cortenstaal als gevelmateriaal met zich mee kan brengen. En is daarom veel bemonstert en getest op het laswerk. In de cassette zijn in de hoeken onstpanningsgaatjes aangebracht om de hoeken netjes te kunnen zetten. En ook bij veel andere staalcomponenten is veel aandacht besteed aan voor een esthetisch, als bouwtechnisch topresultaat binnen het bescheiden budget.
De studentenkamers meten ieder zo’n 16 m² en zijn voorzien van een eigen sanitaire unit. Per zes tot acht kamers zijn ze verbonden in een woongroep met een gezamenlijke woonkeuken. De balkons die hieraan grenzen hebben transparante borstweringen die bijdragen aan een levendige onderlinge interactie. Kleuraccenten in het interieur zorgt ervoor dat gebruikers gemakkelijk de verschillende gebouwdelen en woongroepen kunnen onderscheiden.
In de ontwikkeling zijn ook veel faciliteiten opgenomen. Langs het plein is de plint dubbelhoog en heeft daar een open, transparant en uitnodigend karakter met verschillende entresols en zicht over het hele complex. Erin opgenomen is onder meer een restaurant met aanpalend terras en een common room, een soort gemeenschappelijke huiskamer waar de studenten elkaar kunnen ontmoeten, ontspannen en waar bijvoorbeeld ook lezingen en thema-activiteiten plaatsvinden. Het ontwerp van de common room is vervaardigd door cepezedinterieur.
Daarnaast kent het ISH uiteenlopende andere voorzieningen als een wasserette, opslag van huisvuil en grootschalige inpandige en afgesloten fietsenstallingen. Een grote transparante uitkraging aan de westkant bevat commerciële ruimten die zijn voorzien van splitlevel vloeren, uitzien over de rivier en belangrijk bijdragen aan een levendige en ruimtelijke aanblik. Op de gebouwkoppen grenzend aan het binnenhof genereren transparante trappenhuizen, die ’s avonds verlicht zijn, eveneens veel levendigheid.
