Algemene projectomschrijving
De beweegbare brug over de bestaande keersluis is ontworpen als een asymmetrische ophaalbrug. Het principe van een ophaalbrug met één hameitoren komt mede voort uit de randvoorwaarde dat de huidige situatie zo min mogelijk mag worden aangetast. Daarbij geeft de asymmetrie uitdrukking aan de differentiatie van de havenontwikkeling; aan de zuidzijde zullen stadswoningen verrijzen terwijl aan de noordzijde meer ruimte is voor bedrijvigheid en kantoren.
Beschrijving staalconstructie en/of gebruik van staal
De hameitoren, balanspriem, hangstang, hefligger, val en aanbruggen bestaan volledig uit staal en vormen een architectonische eenheid en bepalen het karakteristieke beeld van de brug. Het brugdek is opgebouwd als een stalen schijf. Het beweegbare deel (val) is 14m lang, de aanbruggen zijn (2x) 10m. De brug is 4 m breed en maakt in open toestand een vrije doorvaart mogelijk gelijk aan de vrije breedte van de sluiskolk. Aan de zuidzijde bevindt zich het hoofddraaipunt en aan de noordzijde wordt de brug aan de uitstekende hefligger omhooggetrokken. De balanspriem wordt in beweging gezet door een hydraulische aandrijving geïntegreerd in de bovenzijde van de geknikte hameitoren.
Bijzondere aspecten bouwkundig concept / ontwerp
De Elementen is een nieuw woongebied tussen de Oude Maas en het centrum van Spijkenisse. De nieuwe wijk bestaat uit drie plandelen: Het Land, De Haven en De Dijk en gaat ongeveer 3.000 woningen en appartementen tellen. Om de fietsroute voor recreatieve fietsers langs de Oude Maas en toekomstige bewoners van De Elementen te verbeteren ontstond er behoefte aan een beweegbare brug over de bestaande keersluis.
De bestaande sluis is een belangrijk uitgangspunt voor de nieuwe brug. Haar functioneren en verschijningsvorm mocht door het ontwerp van de brug niet worden aangetast.
De bovenbouw van de brug is in staal uitgevoerd (hameitoren, balans, brugdek, balustrade) met als uitzondering de brede houten leuningregel. De ondersteuningsconstructie op maaiveld is van naturel beton. De stalen onderdelen van de brug hebben een gevarieerde grijze kleur; het brugdek vormt een strakke grijze lijn (RAL 7045); de hameitoren, balanspriem en hangstang zijn heel licht grijs vormgegeven (RAL 7047), tegen wit aan. Verheven boven de sluis past deze kleurstelling perfect bij de veranderende luchten en wordt het zonlicht prachtig gereflecteerd.
De landhoofden zijn vormgegeven als stoere bastions. De gekromde gemetselde wanden vangen het oplopende grastalud op en zijn aan de bovenzijde voorzien van betonnen afdekbanden. Aan de zuidoostzijde is de installatieruimte geïntegreerd in het landhoofd en daardoor volledig aan het zicht onttrokken.
Bijzondere constructieve slimmigheden / detailleringen
De stalen brug is samen met de betonnen onderbouw en de aanlandingen integraal en drie dimensionaal ontworpen. Het resultaat daarvan is niet alleen te zien in de hoofdlijnen, maar ook in de detaillering. Het asymmetrische karakter van de brug, waarbij de val op slechts één punt wordt opgelicht, vertaalde zich in een taps toelopende hefligger onder de val door. Hierdoor zijn ook de oplegpunten op de onderliggende pijler op verschillende hoogtes aangebracht.
De balanspriem bestaat volledig uit schuine vlakken die samenkomen op het punt waar de priem aan de hangstang is verbonden. Dit lijnenspel zorgt voor een prachtige aansluiting van de vrij massieve ballastkist naar de slank vormgegeven hangstang.
De naam van de brug is aan beide zijden met RVS-letters geïntegreerd in de antraciet slijtlaag van het brugdek.
Alle draaipunten van de brug zijn voorzien van demontabele stalen kapconstructies waardoor de lagers niet zichtbaar zijn en de brug in gesloten toestand uit één geheel lijkt te bestaan. Bij het openen van de brug scharniert de kapconstructie aan de bovenzijde van de hangstang als het ware open. Na een brugbeweging sluit deze kap weer naadloos aan op het overige deel van hangstang.
De kabels en leidingen voor de elektra en hydrauliek zijn onzichtbaar opgenomen in de staalconstructie, maar middels afschroefbare luiken wel bereikbaar.
Bijzondere aspecten uitvoering
De montage van de beweegbare brug vond plaats vanaf het land met behulp van een 400 tons telescoopkraan. De beide aanbruggen werden eerst aangebracht, waarna het val er precies tussen geplaatst kon worden. De hameitoren werd geplaatst op een vooraf exact op maat aangebrachte ankergroep van 20 voorspanankers. De balanspriem met vaste ballast, met een gewicht van ongeveer 66 ton, werd met behulp van een tijdelijke hijsvoorziening op de hameitoren aangebracht. Een hulpkraan aan de overzijde van het water zorgde voor een perfecte plaatsing van de hangstang aan de balanspriem en de uitstekende hefligger. Na montage werd de brug in geopende toestand in de vastzetinrichting geplaatst, waarna de scheepvaart weer vrij toegang tot de haven van Spijkenisse had.
Bijzondere functionele aspecten van het bouwwerk
De houten relingen langs de brug voelen aangenaam aan en zijn breed genoeg om erop te leunen en van het uitzicht vanaf de brug te genieten. De afscherming met RVS-gaas tussen de balusters is veilig en sterk en geeft het geheel een transparante aanblik.
‘s Nachts wordt het brugdek subtiel verlicht met een ledlijn vanuit de onderzijde van de houten leuningregel. De hameitoren en balanspriem worden apart aangelicht en vormen een lichtbaken voor de haven van Spijkenisse.
De brug zal zowel voor de toekomstige havenontwikkeling, de scheepvaart over de Oude Maas en de recreatieve fietsers als een herkenningspunt werken. Om dit te bereiken is er voor een markante en eigenzinnige vormgeving gekozen. De naam van de brug ‘De Kraanvogel’ is de uitkomst van een publieke prijsvraag. Met enige fantasie is het silhouet van de brug te associëren met een Kraanvogel in het landschap. Deze naam legt ook de link naar de Rotterdamse haven (kraan) en de natuur (vogel). In Oosterse culturen heeft deze vogel een positieve symbolische betekenis en staat voor een lang leven, vrijheid en brenger van geluk. De naam past goed bij deze brug en geeft een mooi vooruitzicht voor de toekomstige ontwikkelingen in Spijkenisse en De Elementen.
