Algemene projectomschrijving
De oudste delen van het Delftse armamentarium stammen uit 1601. In de loop van de eeuwen breidde het wapenarsenaal zich uit tot een complex van gebouwen aan de kop van een strook tussen twee grachten, de Oude Delft en de Nieuwe Delft. Het complex hield lang een link met defensie, vanaf het midden van de twintigste eeuw was het Legermuseum er gevestigd. In 2022 kreeg het onder de naam ArsenaalDelft een nieuwe functie als restaurant, hotel en congrescentrum. cepezed heeft dit plan ontwikkeld, ontworpen en uitgevoerd – cepezedprojects verantwoordelijk voor de ontwikkeling, cepezed en cepezedinterieur voor het ontwerp (van het gebouw) en cepezedbouwteam voor de uitvoering.
Deze monumentale omgeving is bovendien verrijkt met twee eigentijdse, stalen voetgangersbruggen. Ook de bruggen, die ArsenaalDelft beter bereikbaar maken, zijn een ontwerp van cepezed. Hun boogvorm verwijst naar het verleden, maar de ijle uitvoering – een sierlijk gebaar in staal – is ontegenzeggelijk modern. Dat ze uit een stuk bestaan maakt nog duidelijker dat dit toegevoegde objecten zijn. Het slanke ontwerp, de uitgekiende, op de omgeving afgestemde kleur grijs, en de subtiele aanlanding zorgen er echter voor dat de bruggen de monumentale omgeving ondanks hun moderne voorkomen niet ontwrichten.
De boog refereert aan de oude gemetselde boogbruggen in de stad, maar is ook functioneel: er moet in de breedte en hoogte voldoende ruimte zijn voor rondvaartboten. De bruggen steunen op een onder water verborgen palenconstructie, die los staat van de monumentale kades. De kades blijven zo onbeschadigd. Omdat de vereiste aanvaarbelasting om een bepaalde stevigheid vroeg is de pijlerconstructie getrapt. Door het brugdek eerst op twee pijlers te laten rusten, die vervolgens met een stalen kesp ertussen op drie pijlers rusten, kon de vorm sierlijk en slank blijven.
De keuze voor onder water ‘verstopte’ pijlers resulteert in een onwaarschijnlijke vorm. Of een ‘bijna tastbaar krachtenspel’, zoals de jury van de Delftse stadsverfraaiingsprijs Le Comte de gewaagde constructie omschreef. Deze jury roemde ook hun schoonheid, de bruggen wonnen in mei 2022 de jury- én de publieksprijs.
Beschrijving staalconstructie en/of gebruik van staal
Het uitgangspunt van de ontwerpers was een zo ‘onzichtbaar’ mogelijke brug. Vandaar de slanke vorm, het gladde materiaal en de uitgekiende aanlanding. Waar bij andere bruggen de aanlanding vaak een aanpassing van de kade vergt, zoals een trapje of een ophoging, hangt de aanlanding van deze brug er als een loopplank boven. De vloeiende lijn van het brugdek wordt zo doorgezet van het ene tot het andere uiteinde. De ‘zijkanten’ onder de brug houden constructiepunten onder het brugdek uit het zicht. Zij bevestigen de brugvorm omdat ze in hoogte verlopen en iets terug liggen van de rand.
De bruggen halen hun constructieve stijfheid uit hun boog, die rust op de pijlers. De ‘loopplankjes’, waarmee de brug aanlandt op de kades, vangen spatkrachten op. De loopplankjes, stalen zetwerk, zijn aan het brugdek gebout. Zij hangen vlak boven de kade tot het punt waar ze in een rechte hoek zijn vastgezet tegen de opsluitband van de bestrating. Het brugdek is gemaakt van gebogen Thorca, een sterke sandwichconstructie waarmee de brug extra slank kon blijven.
Ondanks hun slanke vorm en geringe breedte zijn de bruggen bestand tegen botsingen. Voor de stevigheid waren aan drie dragers nodig, maar met drie palen naast elkaar zou het brugdek te breed worden. Daarom is gekozen voor een getrapte draagconstructie. Door twee buispalen op drie buispalen te laten rusten, met daartussen een stalen kesp, bleef de breedte van het brugdek gering. De delen zijn ter plekke gelast, in de bodem van de gracht gedraaid, en gevuld met grout.
Bijzondere aspecten bouwkundig concept / ontwerp
Het laten zien van enkel de vorm van de brug, als een geheel, was een van de esthetische uitgangspunten van cepezed. Bevestigingspunten zijn geheel uit het zicht gelaten.
De bruggen overspannen een afstand van respectievelijk 13 en 16 meter. Hun ligging is afgestemd de entree van het nieuwe hotel en op de ligging van het nieuwe terras aan de kop van het terrein aan het water. Om eenheid te behouden is het ontwerp van de bruggen, afgezien van de verschillende lengtes identiek.
De vereiste doorvaarhoogte voor de rondvaartboot, en de aanvaarbelasting, vroegen om een overspanning met een doorvaarhoogte van minimaal 1 meter 80 en een doorvaarbreedte van 3 meter 50. De boog werd daardoor behoorlijk steil. Het gebruik van Thorca – uiterst licht, maar zeer sterk – garandeerde de beoogde slanke vorm. En verwijst impliciet naar de link van de plek met defensie: Thorca wordt ook gebruikt bij de bouw van helikopters.
Zowel de grachten van de Oude Delft als de Nieuwe Delft versmallen richting het centrum. Hierdoor lopen de kades schuin. Deze bijkomstigheid is benut om de bruggen op een eenvoudige manier op hun plek te leggen: ze zijn er vanaf de brede kant in gevaren en daarna vanaf pontons op de pijlers getild. Door bij de aanlanding te kiezen voor een loopplank is de kleine scheg tussen de schuine kade en de rechte brug geen probleem – de loopplankjes liggen er overheen.
Bijzondere constructieve slimmigheden / detailleringen
De verankering met een paalconstructie in de gracht beschermt de kades tegen blijvende schade.
De balustrade is als een los onderdeel aangevoerd en ter plekke vanaf de onderkant – dus niet zichtbaar vanaf de zijkant – aan het brugdek bevestigd. Waar de spijlen van twee afzonderlijke balustradedelen elkaar raken zijn zij dunner, zodat het de ritmiek van de spijlen niet verstoort. De ruimte tussen de spijlen is maximaal open gelaten, hun onderlinge afstand is (ritmisch) afgeleid van de totale lengte.
Omdat staal niet slipvast is kwam er op het brugdek een granulaat loper. In de vorm is ruimte gezocht om de aanlanding uit het zicht te houden en het aanzicht ijl.
Bijzondere aspecten uitvoering
De pijlerdelen (van circa 2 meter) zijn in de bodem van de gracht gedraaid en ter plekke aan elkaar gelast. Schroefnaden waren in de fabriek al precies aangebracht op de juiste hoogte. De stalen kesp op de drie pijlers is eenvoudig van bovenaf gemonteerd, zodat er geen werkzaamheden onder water nodig waren.
Het ontwerp van cepezed is nauwelijks veranderd door bruggenbouwer Haasnoot. Wel was de wijze van funderen financieel onzeker, die zou mogelijk tot extra kosten leiden. Door de uitgekiende voorbereiding voor de uitvoering was dit uiteindelijk niet het geval.
De brugdekken zijn aangevoerd met opleggers en met een kraan op een ponton gehesen. Ze zijn vervolgens – vanaf de brede kant van de grachten – op hun plek gevaren, waar ze alleen nog iets moesten worden opgetild om ze op de pijlers te plaatsen.
Kesp, loopplanken en balustrades zijn droog gemonteerd.
Bijzondere functionele aspecten van het bouwwerk
De constructie van losse elementen is zo veel mogelijk uit het zicht gehouden, onder meer door van onderaf te schroeven. Voor onderhoud en inspectie zijn aan de onderkant van de bruggen twee luikjes gemaakt. De gekozen constructie, die de bruggen slank houdt, maakt ze ook demontabel.
