Algemene projectomschrijving
In opdracht van de Provincie Fryslân maakte ontwerp- en ingenieursbureau ipv Delft het ontwerp voor de nieuwe beweegbare brug in Dronrijp. Het eerder door de provincie opgestelde Beeldkwaliteitsplan (BKP) en Programma van Eisen vormde daarbij de basis. Een aantal belangrijke keuzes waren hierdoor bij voorbaat al gemaakt: het moest een basculebrug worden met een robuuste uitstraling, een verticale hoofdvorm en een slank, horizontaal dek.
Daarnaast diende het beweegbare deel van de brug goed herkenbaar te zijn en werd een rode onderzijde voor het beweegbare dek geëist, net als bij alle nieuwe beweegbare bruggen over het Van Harinxmakanaal. Verder werd de ontwerpers gevraagd voorzieningen en installaties als slagbomen, verkeersseinen, verlichting en camera’s integraal mee te nemen in het ontwerp.
Fries eigene
Het ontwerpbureau werkte nauw samen met zowel provincie als gemeente. Het eindresultaat is een bijzonder doordacht ontwerp, dat recht doet aan de locatie en refereert aan de oude brug. Een stoere en sobere Friese brug met aandacht voor detail en elegantie.
Wat het eerste opvalt, zijn de verticale elementen en hoe luchtig de brug eigenlijk is. De plaatsing en uitwerking van de verticale elementen is van grote invloed op die luchtigheid. Kenmerkend voor het ontwerp is namelijk dat de steunpunten, het onderste, kloeke deel van de verticale elementen, naast het brugdek staan en niet eronder. De gehele vlak afgewerkte onderzijde van de brug ligt hierdoor vrij. Zo is er optimaal zicht onder de brug door en oogt de brug, ondanks de robuuste steunpunten, luchtig en transparant.
Beschrijving staalconstructie en/of gebruik van staal
In het schetsontwerp is het ontwerp grotendeels vastgelegd, met name qua vormgeving, overspanningen en indeling. Heel bewust hebben de provincie en de ontwerpers toch ook zoveel mogelijk ruimte gelaten aan de aannemer om het ontwerp in de uitwerking en uitvoering te optimaliseren. De materiaalkeuze was bijvoorbeeld aan de aannemer, Oosterhof Holman in samenwerking met Machinefabriek Rusthoven.
Ook voor de technische uitwerking van de steunpunten waren er verschillende mogelijkheden. Uiteindelijk besloot de aannemer alle delen van de brug in staal uit te voeren. Waar de meeste Friese bruggen betonnen steunpunten hebben, zijn die van de Brug Dronryp geheel in staal uitgevoerd. Dit heeft onder meer als voordeel dat er binnenin het stalen steunpunt van de basculebrug voldoende plek is voor de elektrotechnische installatie van de brug, waardoor hiervoor geen aparte ruimte nodig is. Oorspronkelijk was een dergelijke ruimte voorzien in het noordelijke talud onder de brug. Doordat de aanbruggen in staal zijn uitgevoerd konden de oplegbalken, waar het brugdek ter plaatse van de pijlers op rust en die doorgaans onder het dek uitsteken, volledig in het brugdek worden geïntegreerd. Op deze manier werd door de staalbouwer Machinefabriek Rusthoven maximaal voldaan aan het uitgangspunt om zoveel mogelijk doorzicht en transparantie onder de brug te creëren.
Een risico van de uitvoering in staal was dat het stalen dek tot geluidsoverlast zou kunnen leiden. Om dit zoveel te beperken, is het aantal voegen minimaal en werd bovendien gekozen voor geluidsarme sinusvoegen.
Bijzondere aspecten bouwkundig concept / ontwerp
Voor de nieuwe brug werd een doorvaarthoogte van 5,5 meter geëist, een meter hoger ten opzichte van de oude brug. Dit zorgde voor een uitdaging bij de inpassing van het brugontwerp. Een hogere doorvaart betekent dat de bovenkant van het brugdek ook hoger komt te liggen en dat langere hellingbanen nodig zijn om het hoogste punt te bereiken. Door de brug niet vlak maar getoogd uit te voeren, dus met een licht opbollend brugdek, is het hoogteverschil met de omgeving teruggebracht naar een halve meter. Zo is een vloeiende overgang gerealiseerd die de verkeersveiligheid bevordert. In het midden ligt het brugdek hoger dan bij de aanlandingen op de oever.
Leuk detail van het ontwerp van de steunpunten, is dat ze van noord naar zuid in aanzicht smaller worden. Dit benadrukt op subtiele wijze de overgang van dorp naar platteland. Het is ook een logisch gevolg van de functionaliteit: de noordelijke pijler (de basculepijler) vraagt veel ruimte voor de aandrijving, bij het middelste steunpunt is al veel minder ruimte nodig voor de oplegging van het val en de aanbrug. Het steunpunt op de zuidoever hoeft ‘slechts’ de aanbrug te ondersteunen en kan daardoor nog smaller zijn.
Bijzondere constructieve slimmigheden / detailleringen
De verticale elementen bestaan niet alleen uit de kloeke stalen steunpunten. Bovenop elk steunpunt bevindt zich een tien meter hoge multifunctionele mast, waarin onder meer openbare verlichting, stopseinen en bebording voor het landverkeer, luidsprekers en camera’s voor het op afstand bedienen van de brug zijn opgenomen.
De slagbomen en slagboomkasten zijn niet in deze masten geïntegreerd, maar staan wel exact uitgelijnd met de masten. Dit geeft een rustig beeld zowel op de brug als vanaf de kade. Bovendien is het ook voor de bereikbaarheid van de installaties op de multifunctionele masten van belang dat de slagboom precies op de hartlijn staat. Elke mast, van circa 50 cm
bij 25 cm in doorsnede, bestaat namelijk uit een vast middendeel en twee kantelbare zij-delen. Deze twee buitenste delen zijn gekoppeld en kantelen om de slagboom heen naar beneden. Gewichten in de kantelbare delen zorgen ervoor dat dit kantelen eenvoudig en veilig gedaan kan worden. Alle installaties en onderdelen zijn dankzij deze oplossing vanaf het brugdek te inspecteren en onderhouden.
Om het verticale karakter van de steunpunten extra te benadrukken, loopt de verticale lijn van de masten door in het aanzichtsvlak van de steunpunten. In dat vlak zijn verder ook de verkeersseinen voor de scheepvaart en de naam van de brug geïntegreerd.
Bijzondere aspecten uitvoering
De stalen onderdelen van de brug werden op drie locaties in Nederland geproduceerd; de steunpunten bij Machinefabriek Rusthoven in Groningen, het val bij Solidd Steel Structures in Sumar en de aanbruggen bij Hillebrand Staalbouw in Middelburg. Het ontwerp- en productieproces was zeer zorgvuldig, want alle onderdelen moesten op de millimeter nauwkeurig in elkaar passen. De onderdelen zijn over het water naar Dronryp gevaren en daar als een soort Lego-stenen in elkaar gezet.
