Algemene projectomschrijving
In 2015 werd een grote uitbreiding van het bestaande magazijn, de productieruimte en de kantoren gerealiseerd van de vestiging van Quooker in Ridderkerk. De nieuwbouw is tegen het bestaande bedrijfspand gebouwd en heeft een industrieel karakter.
Quooker ligt op bedrijventerrein Donkersloot Zuid, dat wordt omsloten door de Staalstraat, Lierenstraat en Nijverheidstraat. Omdat het gebouw inmiddels bijna de hele driehoekige oppervlakte van het bedrijventerrein beslaat (met uitzondering van het garagebedrijf) wordt er ook wel gesproken van ‘Quooker Island’. Het bedrijf was voorheen gevestigd in oude, sympathieke bedrijfshallen waar Quooker vanaf jaren '90 steeds een gedeelte bijkocht en renoveerde. In 2010 is door 3d0d de eerste grote nieuwbouw gerealiseerd (genomineerd voor de Staalprijs 2012). Met de nieuwbouw van 2015 voegt Quooker nog eens 5500m2 aan nieuw bedrijfsoppervlakte toe. Hierdoor wordt het bedrijfsoppervlakte twee maal zo groot. Het nieuwe gebouw bestaat uit drie bouwlagen waarin kantoren, hoofdingang, showroom, kantine, drie boven elkaar gelegen productiehallen en een grote opslaghal. Het gebouw is het nieuwe gezicht van Quooker. Om de nieuwbouw zo natuurlijk mogelijk te laten aansluiten op de bestaande bouw, moest de nieuwbouw dezelfde uitstraling krijgen. En zijn de materiaal- en kleurkeuze in overeenstemming met het eerdere ontwerp. Met de nieuwbouw van Quooker heeft het oude bedrijventerrein een nieuwe gezichtsbepalende entree gekregen. Om die reden is nu ook de entree van Quooker aan die zijde gesitueerd (voorheen lag die aan de andere kant).
Beschrijving staalconstructie en/of gebruik van staal
Het gebouw bestaat uit drie onafhankelijk geconstrueerde bouwdelen: een kantoorgebouw, een productiegebouw en een opslaghal. De gevel van het gebouw bestaat uit lichte stalen sandwichpanelen (Kingspan, type KS1000 AWP) en aluminium kozijnen (SAPA).
Kantoorgebouw: Het kantoor ‘vouwt’ als het ware om de opslaghal heen. Er is gebruik gemaakt van een geschoorde staalconstructie met kanaalplaten die als schijf fungeren. De staalconstructie komt in het zicht en voor de stabiliteit is gebruik gemaakt van uitkragende schijven en eenvoudige windverbanden als zichtwerk. De betongevulde kolommen en de overgedimensioneerde HE-balken met onderflens waarborgen de brandveiligheid. De schijfwerkende betonvloeren (VBI kanaalplaten) hebben een overspanning van 10 m. Met name de centrale hal en entree zijn constructief interessant door de grote vides. De centrale ruimte met de trappen is ook een belangrijk onderdeel van het interieur, uitgevoerd in HSB-elementen.
Productiehallen: Het constructief ontwerp van de productieafdeling is eenvoudig. De complexiteit zit in dit gedeelte met name in de inwendige hoek tegen de bestaande hallen. Ook hier is gekozen voor een geschoorde staalconstructie met verdiepingvloeren uitgevoerd in kanaalplaat. Op de kanaalplaten is een druklaag aanwezig die de stabiliteitsbelastingen afdraagt naar de stijve gevelelementen.
Opslaghal: Het constructief ontwerp van de uitbreiding van de opslaghal is eenvoudig van opzet maar door de vorm, de belending en de inbouw van deze ruimte toch redelijk complex. De geschoorde staalconstructie is qua vorm niet eenvoudig, want geen enkele hoek is recht. Belangrijk aspect bij de realisatie van de hal is de logistieke bereikbaarheid en maximale gebruiksruimte. In de hal staan stellingen waardoor een optimale kolomstructuur noodzakelijk is voor de wendbaarheid en het bereik van heftrucks. Door een inventief ontwerp zijn slechts twee kolommen in het midden van de hal dakdragend.
Een bijzonder constructief detail is het loopbordes langs de randen op ongeveer 4 mr hoogte, dat de ruimtes en processen verbindt. Deze constructie hangt aan de hoofddraagconstructie.
Bijzondere aspecten bouwkundig concept / ontwerp
Het gebouw heeft een massieve betonnen plint met rondom glas en daarboven een strak, antracietkleurig, stalen gebouw. De relatief hoge, betonnen plint geeft massa aan het lichte stalen gebouw dat lijkt te zweven boven het lichtgrijze basement waarin de entree is opgenomen. Het stalen kader van de entree vormt samen met het stalen balkon een beeldbepalende compositie en trekt op natuurlijke wijze de aandacht. Het enige gesloten geveldeel bevindt zich boven de entree, ter plaatse van de vide. Bij het naar binnen gaan geeft dit een verrassingseffect: de bijzondere hoge vide is voorzien van een groot daklicht en brengt de bezoeker direct in het lichte hart van het gebouw. Door de driehoekige vorm van deze ruimte wordt de bezoeker direct naar de showroom geleid waar de bezoeker in de architectonische ruimte kennis maakt met de Quooker-wereld.
Zoals eerder vermeld bestaat de nieuwbouw uit drie onafhankelijk geconstrueerde bouwdelen: het kantoorgebouw, het productiegebouw en de opslaghal. De laatste wordt omsloten door de andere bouwdelen samen met de oude opslaghal uit 2010. Hierdoor bestaat de nieuw gerealiseerde opslaghal eigenlijk alleen uit een dak. Deze ruimtelijke opzet zorgt voor een compact gebouw.
Het stalen kantoordeel heeft een overstek waaronder parkeerplaatsen zijn gerealiseerd. Door het straatniveauverschil van ± 1,5 m liggen de parkeerplaatsen deels verscholen onder de overstek. Door de combinatie van overstek en het verschil in straatniveau past het gebouw naadloos in de bestaande stedenbouwkundige situatie. Door de ligging van het nieuwe gebouw geeft het niet alleen Quooker een nieuw gezicht. Het gebouw ontsluit ook het bedrijventerrein, waardoor de duidelijk herkenbare entree, die wordt benadrukt door het balkon, tevens de nieuwe entree van het hele bedrijventerrein Donkersloot Zuid vormt.
Bijzondere constructieve slimmigheden / detailleringen
De gekozen betongevulde staalconstructie met kanaalplaatvloeren (zie beschrijving staalconstructie) zorgt voor een korte bouwtijd en heeft een laag gewicht. De betongevulde kokerkolommen voelen even massief en sterk aan als een betonconstructie. De constructieve balken zijn in de vloerdikte verwerkt, dit geeft alle vrijheid voor indeling en alle in het zicht gerealiseerde installatietechnische voorzieningen. De drie onafhankelijk geconstrueerde bouwdelen zijn brandwerend gescheiden door middel van cellenbeton wanden: deze zijn aan weerszijden van de stalen draagconstructie met smeltankers bevestigd. De constructie kan zo aan de brandzijde deformeren. Bij een brand in de opslag- of productiehal blijven de kantoren en de R&D-afdeling dus onaangetast.
Bijzondere aspecten uitvoering
De gekozen betongevulde staalconstructie met kanaalplaatvloeren zorgen voor een snelle bouwtijd van de ruwbouw. De stalen gevel met sandwichpanelen zorgt voor een snelle bouwtijd en maakt het gebouw licht van gewicht.
De kantoren hebben betondaken in plaats van staaldaken, vanwege de klimaatbeheersing. De betondaken zijn geïsoleerd met isolatiemortel in plaats van traditioneel isolatiemateriaal, waardoor toch een hoogwaardige afschotlaag kon worden gerealiseerd.
Bijzondere functionele aspecten van het bouwwerk
Door de compacte plattegrond liggen de productieafdelingen en kantoren van het bedrijf dicht bij elkaar. Dit is voor het bedrijf van groot belang omdat innovatie een belangrijk aspect in het bedrijf is. Denken en doen liggen dicht bij elkaar. De drie boven elkaar gelegen productievloeren van het productiegebouw zijn snel te bereiken vanuit het kantoordeel.
Duurzaamheid
Quooker is een bedrijf met een sterk ontwikkelde en doorgevoerde maatschappelijke verantwoordelijkheid. Duurzaamheid is doorslaggevend in alle keuzes die worden gemaakt. Dat zie je niet alleen aan het product; het fraaie ontwerp van de kranen, die tot volstrekte essentie zijn teruggebracht en behalve gebruiksgemak ook energiebesparing opleveren. Maar het blijkt ook uit de bedrijfsvoering: zo vindt de productie van de kranen nog altijd grotendeels in Nederland plaats. Dat hoge ambitieniveau op gebied van duurzaamheid was ook de richtlijn voor het ontwerp van het nieuwe gebouw.
Het sobere, stijlvolle product zie je weerspiegeld in het ontwerp en de uitvoering van het gebouw. Ook bij het ontwerp is sterk ingezet op duurzaam en verantwoord bouwen. Over elk detail is nagedacht. Het gebouw is ontworpen en ingericht met veel licht en ruimte. Door de aangename akoestiek straalt het geheel letterlijk en figuurlijk rust uit. Niet alleen in de kantoorruimtes en de kantine, maar ook in de productiehallen en in het magazijn.
Het is een aangename plek waar mensen graag werken op alle afdelingen.
Materiaalgebruik (efficiëntie)
Lichte bouw in staalconstructies vind je terug in alle constructieonderdelen zoals de funderingen. De ruimte-indeling is door toepassing van lichte staaldimensies flexibel en efficiënt.
Er is gekozen voor een constructie met een korte bouwtijd, door toepassing van een complete staalconstructie in combinatie met prefab kanaalplaatvloeren. De gevelbekleding is van duurzame stalen sandwichpanelen van Kingspan. De brandscheidende binnenwanden zijn gerealiseerd in cellenbeton. In zeer korte tijd was het gebouw hierdoor wind-en-waterdicht.
Door het toepassen van smeltankers zijn dubbele wanden voor brandwerendheid niet nodig.
Veelal zijn ruwbouwdetails in het zicht gelaten waardoor overtollig materiaal wordt gespaard.
Energiegebruik en verbruik tijdens bouw en gebruik
Het energieverbruik tijdens de bouw is tot een minimum beperkt door de korte bouwtijd en het gebruik van lichte materialen.
In het gebruik van het gebouw is het energieverbruik minimaal door de toepassing van 900 PV-panelen met een totale jaaropbrengst van ± 207.500 kWh, een ledverlichtingsysteem gecombineerd met daglichtvoorzieningen, koeling met warmteterugwinning (WTW), vloerverwarming als bijverwarming en goed geïsoleerde gevels, vloeren en daken onder meer door het gebruik van duurzame materialen met merken zoals Kingspan gevelpanelen en extra rockwool isolatie voor warmteaccumulatie in de kantoren.
Het BREEAM-label is overwogen, maar daar is bewust niet voor gekozen; de voorwaarden om aan het certificaat te voldoen zijn wel gerealiseerd, maar voor het bedrag dat men voor het certificaat moet betalen, zijn extra zonnepanelen op het dak geïnstalleerd.
Het compacte ontwerp zorgt voor een gunstige verhouding van geveloppervlakte en inhoud van het gebouw. Omdat de kantoren de opslaghal omhullen, hoeft deze minder verwarmd te worden.
Mate van overlast (bouwwerkzaamheden) voor mens en dier
Voor relatief kleine bouwlocaties in binnenstedelijke gebieden is staalbouw in veel gevallen een geschikte constructiewijze. Het ruimtebeslag is gering, de logistiek is relatief eenvoudig en door de hoge mate van prefabricage hoeven de onderdelen ter plekke alleen nog te worden geassembleerd, wat de bouwsnelheid en de geluidsoverlast ten goede komt.
Door het ontwerp, een sober gebouw met veel ruwbouwelementen als afbouw, was de bouwperiode kort. Het gebouw ligt op een bedrijventerrein, weliswaar aan de rand van het centrum, maar toch uit het zicht en gehoor van de meeste bewoners van Ridderkerk.
Innovaties op product-, concept- en bouwniveau
De ‘ruwbouw is afbouw’-aanpak in de detailleringen kan gezien worden als een innovatie. Vele grote details zijn in het zicht gelaten. Deze tillen de bezoeker op naar een hoger schaalniveau.
De nieuwbouw kent vanwege de perceelvorm nauwelijks haakse hoeken. Door hier innovatief in het ontwerp op in te spelen is hier architectonische kwaliteit uit gehaald.
Het kantoor en de productieruimte bestaan uit drie bouwlagen. Het pand is traditioneel gefundeerd en opgebouwd met een staalconstructie voorzien van sandwichpaneelgevels.
De architectuur aan de buitenkant en de hoofdopzet van het gebouw zijn sober en doelmatig: het gebouw oogt stoer. Van binnen oogt het gebouw verfijnder en zachter, onder meer door het veelvuldige gebruik van toepassing van hout.
