Het autowegdek van de Polbrug is afgetuid aan twee vrijstaande bogen, terwijl het fietspad ligt op consoles. De betonlook bij de oorsprong is een gadget, alles is van staal.
| Locatie | Twentekanaal ter hoogte van Eefde, Zutphen |
|---|---|
| Opdracht | Provincie Gelderland, Arnhem |
| Architectuur | Studio SK, Movares, Utrecht |
| Constructief Ontwerp | Movares, Utrecht |
| Uitvoering | Strukton Civiel Projecten - Reef Infra, Oldenzaal |
| Staalconstructie | Iemants, Arendonk (B) |
Voor het noordelijke deel van de N348 is een landschapsvisie ontwikkeld door Rietveld Landscape met Atelier de Lyon onder de naam ‘Het Witte Lint’. In het totale traject zijn drie civiele bouwwerken, als 'witte familie', gerealiseerd:
– stalen verkeersbrug over het Twentekanaal: de ’Polbrug’,
– stalen fietsbrug over de N348 bij Eefde;
– een ecologische passage onder de N348.
De brug is de toegang van het (bedrijven)terrein ‘de Mars’ en heeft een overspanning van 117 m met een totaal gewicht van een miljoen kilo. De bogen zijn scharnierend verbonden met de fundering via potopleggingen. Het wegdek hangt tussen de bogen en dient niet als trekband om de spatkracht van de bogen op te vangen. De hangers zijn zodanig geplaatst dat er bij belasting een horizontale kracht ontstaat dwars op de boog die deze naar binnen trekt. Het wegdek is op vier plaatsen met de bogen verbonden. Om evenwicht te maken met de drukkracht die in het wegdek wordt ingeleid, ontstaat er een trekkracht in het verbindingselement dat tussen de voetpunten van de bogen is geplaatst in de dwarsrichting van de brug.
Bij volledig gelijke belasting van de linker- en rechterboog heffen de horizontale krachten in het brugdek en de trekker tussen de voetpunten elkaar op en gaat er geen horizontale belasting naar de fundering.
Bij niet gelijke belasting zal het brugdek een resulterende horizontale kracht opnemen en afdragen naar de opleggingen aan het begin en eind van het brugdek. Ook ontstaat er bij de voeten van de boog een horizontale kracht die door de fundering wordt opgenomen.
De vier horizontale verbindingspunten tussen bogen en brugdek vormen aldus een essentieel onderdeel van het stabiliteitssysteem van de bogen. Ze bestaan uit neopreen-opleggingen en kunnen enkel drukkrachten overdragen.
Omdat de hangers schuin trekken aan de boog, zal de boog in dwarsrichting sterk vervormen. Om deze vervormingen onder permanente belasting te compenseren, is een horizontale zeeg in de bogen aangebracht van meer dan 500 mm.
Het fietspad is geplaatst op consoles die uitkragen vanuit het verkeersdek. boogpoot loopt vrij door in de vide tussen de dekken.
Beton als materiaal voor de geboorte van de boog was een sterke wens vanuit de routevisie. Dit is als bekleding op het staal uitgevoerd; constructief is de volledige boog van staal.
Hemelwater wordt boven op de brug gekanaliseerd en inwendig via de geboorte van de boog afgevoerd. De afvoer is toegankelijk gemaakt en geeft een visueel accent met een roestvrijstalen afdekplaat in de afwerking van beton.
‘Visuele ruis’ is voorkomen door de verlichting volledig te integreren. Bij het fietspad is verlichting opgenomen in de buisleuning en bij het autodek is de verlichting laag gemonteerd in een horizontale lijn ter hoogte van de vangrail. Zo werd ook voldaan aan de eis vanuit ecologie, waarbij er geen nachtelijke uitstraling van verlichting naar de omgeving van het kanaal toegestaan was.
Vanaf de kade is de gehele brug op een ponton gereden en vervolgens in een weekend, met een afsluiting van de IJssel en het Twentekanaal, op zijn plaats gevaren en afgelaten op de landhoofden.
De bogen zijn niet ontworpen om bij deze operatie de hele brug te dragen als liggers die op 1/3 en 2/3 van hun lengte zijn ondersteund en werken op pure buiging. Om dit op te lossen is gekozen om tussen de bogen en de langsliggers van het wegdek een tijdelijke nok te voorzien. Hierdoor werken de bogen als druk/buiging element en kunnen ze hun spatkracht afgeven via de nokken aan de langsliggers. Hiervoor was geen aanpassing nodig van het ontwerp van de bogen of hoofdliggers. De vorm van de nokken werd zodanig ontworpen dat bij het afzetten van de brug op zijn definitieve positie deze spontaan ontlast werden.
De verjonging naar het hoogste punt van de boogconstructie maakt de logica van het krachtenverloop inzichtelijk. De tuien vormen een fijn diagonaal ‘netwerk’ dat transparant gespannen is tussen bogen en dek.
De stalen bouwdelen zijn geprefabriceerd in de productiehallen van de firma Iemants in Arendonk (België) en in secties naar de voorbouwlocatie vervoerd. Daar is de brug geassembleerd en vervolgens in zijn geheel met een ponton op zijn definitieve positie geplaatst.
