Algemene projectomschrijving
In Deventer op industrieterrein Kloosterlanden heeft VDR Bouwgroep in samenwerking met Nexteria een circulair bedrijfsverzamelgebouw neergezet van 420m2. Dit wordt aangetoond middels een materiaalpaspoort, inclusief gevalideerde waardes voor Losmaakbaarheid, en Materiaal Circulariteitsindex. Uniek in Nederland!
Het gebouw is toekomstbestendig gemaakt door op een nieuwe manier naar gebouw een te kijken met daarop een eigen visie. Door niet langer te bouwen voor “de eeuwigheid”, creëren we flexibiliteit voor de toekomst. We ontwikkelen bedrijfshuisvesting vanuit een levenscyclusbenadering: al voor de eerste schetsen denken we na over wanneer de gebruiksduur van een gebouw voorbij is. Tegelijkertijd houden we ons nu al bezig met het tweede leven van de toegepaste materialen en de locatie. Nexteria bouwt daarom zoveel mogelijk demontabel. Met zo duurzaam mogelijke materialen (liefst biobased), die hergebruikt of gerecycled kunnen worden. En Nexteria maakt afspraken over het terugnemen van materialen bij het einde van hun levensduur.
Zie animatie over Nexteria hier: https://www.youtube.com/watch?v=9c23Yr6cZnc
Beschrijving staalconstructie en/of gebruik van staal
De staalconstructie bestaat uit kolommen, liggers en windverbanden die onderling door middel van boutbare connectors aan elkaar zijn verbonden. Hierdoor is de staalconstructie volledig losmaakbaar en scoort het totale gebouw een hoge LosmaakbaarheidsIndex (LI) van 83% en de voor de staalconstructie bijna 100%. Ongekend hoog. Het stramien is uitgezet op standaard lengtes van courante handelsprofielen waardoor hergebruik gegarandeerd wordt. De gehele staalconstructie is gestandaardiseerd, dus daardoor uitstekend herbruikbaar. Daarnaast is de totale constructie gecoat met lijnzaadolie. Deze coating biedt genoeg bescherming om vliegroest te voorkomen en is gemakkelijk verwijderbaar. Het lijnzaad is een natuurlijk product en kent in tegenstelling tot coaten en natlakken geen hoge milieuschade.
Bijzondere aspecten bouwkundig concept / ontwerp
Uitgangspunt vanuit het ontwerp was volledig demontabele en remontabele staalconstructie. Dit diende gerealiseerd te worden met een zo laag mogelijke milieuimpact. Met de constructeur Qbuz en staalbedrijf Circulairstaal zijn meerdere engineeringssessies gehouden om te komen tot een maximaal resultaat. Uitkomst was een staalconstructie zonder enige gelaste componenten, dat enkel uit een geboute verbindingen bestaat middels connectors. Daarnaast is er voor gekozen de gehele constructie niet te behandelen met een natlak of coating. Er is gekozen voor deze uitwerking omdat er in de uitgangspunten gebruik wordt gemaakt van het Ellen Macarther model. De volledige staalconstructie voldoet hiermee aan de alle voorgeschreven 10 R’s. Wat uniek is!
Bijzondere constructieve slimmigheden / detailleringen
Door de modulaire opbouw is het mogelijk het pand na de gebruiksduur of bij herontwikkeling van het gebied ergens anders op te bouwen. Ook aan details is gedacht; de voetplaten in de vloer zijn niet traditioneel meegestort; hier is gebruik gemaakt van stortbakken gevuld met zandmengsel die bij demontage eenvoudig verwijderd kan worden.
De wand- en dakbeplating is geschroefd in plaats van traditioneel geschoten. Dit verhoogd de losmaakbaarheid van de totale constructie en zorgt voor een betere scheiding bij demontage. Er vindt geen vervuiling van grondstoffen plaats.
Een hoge gebouwflexibiliteit is gegarandeerd doordat doorkoppelen gemakkelijk mogelijk is geworden bij de gewenste uitbreiding naar alle kanten van gebouw.
Bijzondere aspecten uitvoering
Naast dat de complete staalconstructie is geschroefd en uit losse elementen bestaat (legolisering) is het ook ongecoat. Wat eerst tot enige weerstand leidde bij toekomstige opdrachtgevers wordt nu omarmd hetzij als milieuvriendelijk. Daarnaast zorgt het daadwerkelijk voor een vermindering van milieuschade en transportimpact. Door het laten vervallen van de coating kan de staalconstructie tegen traditionele prijs worden aangeboden. Dit maakt dat circulair bouwen niet duur hoeft te zijn!
Zie artikel bouwen met staal; ‘’Licht milieuvoordeel ongeconserveerd staal’’ (Bouwen met Staal, 2019, nr. 10)
https://www.nexteria.nl/wp-content/uploads/2019/10/201910_Bouwen_Met_Staal-circulair_bouwen-onbehandeld-staal.pdf
Bijzondere functionele aspecten van het bouwwerk
Bij de engineering van de staalconstructie is direct rekening gehouden met hernieuwbare energie, hiervoor is extra staal meegenomen voor verzwaring. Dit maakt dat het dak vol ligt met een pv-installatie die er voor zorgt dat het gebouw meer energie oplevert dan dat het verbruikt aan gebouwgebonden energie. Ook op de pv-installatie zijn 2 laadpalen voor het laden van elektrische voertuigen meegenomen. De overcapaciteit aan energie wordt opgeslagen in een 10kWh slim accupakket, waarop het gebouw 1,5 dag kan draaien zonder gebruik te maken van het net. Mochten er geen zonnige dagen zijn, dan koopt de accu zelf stroom in wanneer er weinig vraag is vanuit haar omgeving en reduceert hierdoor de pieken in het net. Bijkomend voordeel is dat de stroomkosten dan ook laag zijn!
Aan de achterzijde van het gebouw (zuidgevel) is rekening gehouden met mogelijke uitbreiding functies. Zo is het mogelijk raamstroken aan te brengen, zonder dat er extra hulpstaal toegevoegd hoeft te worden. Hier is al rekening mee gehouden met de indeling van de liggers.
Duurzaamheid
- Materiaalgebruik (efficiëntie)
Er is ongeveer ca 22.300 kilo staal toegepast in het pand; vergelijkbaar met een reguliere staalconstructie. Het voordeel en grote verschil zit in de hoge losmaakbaarheid en daardoor brede herbruikbaarheid van de constructie. Alle elementen van het gebouw waaronder ook de straalconstructie is vastgelegd in het materiaalpaspoort gebaseerd op het BIM model.
Naast de circulaire staalconstructie zijn de gevels en dakbedekking biobased. De fundering is gemaakt van cementarm beton en de vloer van geopolymeer. Allemaal materialen zijn gekozen met een focus op lage milieu impact en CO uitstoot. Om te zorgen dat het materiaal aan het eind van zijn levensduur gegarandeerd hoogwaardig hergebruikt wordt zijn er terugnamegaranties met leveranciers overeengekomen waarmee de grondstof keten gesloten wordt; hiermee is de cirkel rond en bouw je circulair!
- Energiegebruik en verbruik tijdens bouw en gebruik
De straalconstructie is geleverd door Circulair Staal in Barneveld, door met deze partner uit de regio samen te werken zijn de transportbewegingen minimaal.
Door het ontbreken van schets-, voet- of kopplaten is minder laswerk en dus energie benodigd. Ook kunnen de energiestromen voor het coaten weggelaten worden. Dit levert al met al een grote energiebesparing op! Ook wanneer het staal naar einde levensduur of gebruiksduur weer terug de keten ingaat, hoeven er geen extra handelingen verricht worden. Door het ontbreken van de van schets-, voet- of kopplaten kunnen de balken direct de CNC-machine in!
Het pand heeft een CO2 Footprint van nagenoeg nul is zelfvoorzienend in energie en heeft een EPC < 0. Op het dak liggen zonnepanelen met een capaciteit van 25668Kw. Bij overproductie kan dit opgeslagen worden in het slimme accupakket van 10kw waarmee het stroomnet wordt ontlast. Warmtepompen zorgen voor de verwarming van het gebouw. Het gebouw is te vinden op de website van Rijksdienst voor Ondernemen op: www.rvo.nl/podium als voorbeeld van circulaire bouw.
- Mate van overlast (bouwwerkzaamheden) voor mens en dier
Het is gebouwd op een industrieterrein en daardoor met minimale overlast neergezet.
- Innovaties op product-, concept- en bouwniveau
Nexteria gaat verder dan alleen het bouwen van een gebouw en neemt hiermee ook de gebiedsontwikkeling mee. Zie hier: https://www.youtube.com/watch?v=9c23Yr6cZnc
De remontabele staalconstructie is hier een belangrijk onderdeel van.
