Algemene projectomschrijving
De Connector fungeert als logistieke ruggengraat van het museumkwartier. Dit gebouw bestaat uit een zwevende balk die boven de langgerekte entreehal zweeft. De balk is voorzien van een terugliggende glazen plint waardoor een overdekte promenade ontstaat tussen treinstation en stadscentrum. Vanuit deze promenade heeft de passant zicht op wat er in het entreebereik van museum afspeelt. Aan beide koppen van de Connector bevinden zich de entrees die via brede trappen toegang bieden tot het ondergrondse landschap dat het gehele museumkwartier verbindt. De zwevende balk zelf bevat gedeelde faciliteiten zoals kantoren, conferentieruimtes en een foyer van waaruit, via een loopbrug, toegang wordt verschaft tot het auditorium boven in Columbus.
Columbus is een bolvormig gebouw dat voor de helft boven het maaiveld uitsteekt en voor de andere helft onder de grond verborgen zit. In de onderste helft van de bol bevindt zich het Earth Theater. In dit omgekeerde planetarium wanen de bezoekers zich astronauten die vanuit het heelal terugkijken naar de aarde. Vanaf twee ringvormige balkons met glazen vloeren kijken zij op een holle megaprojectie met een doorsnede van 16 m en een diepte van 9 m. In de bovenste helft van de bol, onder de koepel, bevindt zich een cirkelvormig auditorium. Hier komt het eerste National Geographic 3D Theater van Europa, waar onder andere documentaires en films van National Geographic getoond worden.
Beschrijving staalconstructie en/of gebruik van staal
De Connector is opgebouwd uit 2 verdiepingshoge gevelvakwerken van 85 m lang. Deze vakwerken zijn opgehangen aan 7 uitkragende HEM1000-liggers. Door de diversiteit aan ondersteuningen, die zich manifesteren als verschillende architectonische elementen, is de draagconstructie van het volume niet direct af te lezen. Doordat de constructie ten opzichte van de ondersteuningen aan 3 zijden uitkraagt wordt het zwevende karakter van de constructie extra versterkt. Daarnaast maakte het gebruik van staal het mogelijk om de gewenste transparantie tussen de publieke (buiten)ruimte en het interieur van de verdiepte entreehal waar te maken.
Ook Columbus kent een innovatief gebruik van staal in zowel de constructie van de koepel als de cirkelvormige tussenvloer van het auditorium die is opgespannen boven het omgekeerde planetarium.
Bijzondere aspecten bouwkundig concept / ontwerp
Connector: De gevelvakwerken zijn zodanig opgebouwd dat de diagonalen ter plaatse van raampartijen, waar ze zichtbaar zijn, een regelmatige verdeling hebben.
Bijzondere constructieve slimmigheden / detailleringen
Columbus: De auditoriumvloer is uitgevoerd als fietswielconstructie met een diameter van 22 m. De buitenring van de constructie draagt op 12 rondgewalste kolommen, verder hangt de vloer vrij. Door de geometrie van de vloer ligt de buitenring 2 m hoger dan de binnenring waardoor vanzelf constructiehoogte ontstaat. Deze constructiehoogte is gebruikt om het aantal kilo’s staal tot een minimum te beperken.
Ook bijzonder in dit project is de tijdelijke ondersteuning van de spuitbetonnen koepel. Zie hiervoor de uitvoeringsaspecten.
Bijzondere aspecten uitvoering
Connector: De gevelvakwerken van de connector zijn zo gedeeld dat voor de montage geen tijdelijke voorzieningen nodig waren.
Columbus: De staalconstructie van de auditoriumvloer diende te worden uitgevoerd boven een open put van 15 m diep. Het onderstempelen van deze constructie was nadrukkelijk niet gewenst. Omdat de fietswielconstructie pas werkt op het moment dat deze geheel is gereed is, is in nauw overleg tussen aannemer, staalleverancier en constructeur een constructie ontworpen die geheel stempelvrij kan worden opgebouwd en in de eindfase toch gebruik kan maken van de trek- en drukringen. Dit is gedaan door als basis een spant en 2 halfspanten te plaatsen van waaruit de gehele constructie verder kon worden opgebouwd.
Columbus: ondersteuning spuitbeton koepel. De bekisting voor de spuitbetonnen koepel is opgebouwd uit een geodetische koepelconstructie van steigerbuizen, die vervolgens is ingevuld met driehoekige EPS-panelen. Om de verbindingen tussen de buizen eenvoudig te houden is gebruikgemaakt van de uitvoeringsvolgorde en –snelheid van de spuitbetonnen koepel. Van onder naar boven werden betonnen ringen opgebouwd die de spatkrachten als gevolg van ongelijkmatige belasting op de koepel overnamen. De verbindingen konden op deze manier worden uitgevoerd met stervormige verbindingsplaten en slechts één bout per koppeling tussen steigerbuis en schetsplaat.
Bijzondere functionele aspecten van het bouwwerk
