Algemene projectomschrijving
Op 18 september jl. werd in Eindhoven de lichtinstallatie Zwerm van Studio Tjep. onthuld. In opdracht van de gemeente Eindhoven en in samenwerking met bouwbedrijf Heijmans en lichtspecialist Signify ontwierp Studio Tjep. een opvallend en futuristisch kunstwerk bij de kruising aan de Montgomerylaan. Als een zwerm spreeuwen bewegen de LED-lampen mee met de verkeersstromen.
Beschrijving staalconstructie en/of gebruik van staal
Op basis van het parametrische ontwerp van de kunstenaar zijn er drie verschillende constructieve ontwerpen bedacht, namelijk een enkele buis, een 2D vakwerk, en een 3D vakwerk. Van deze drie verschillende constructies was het 3D vakwerk het gunstigst. Met dit type constructie konden de Birds het eenvoudigst bevestigd worden, en bleef de constructie in verhouding licht en daardoor het meest onzichtbaar ten opzichte van de Birds.
Beperking was dus de radius in combinatie met de gekozen diameter buis voor de onderrand en bovenrand. Want de buis moet kunnen worden gebogen. Daar waar de radius van het vakwerk (de wokkel) het kleinst was is een 2D vakwerk toegepast.
Het vakwerk is luchtdicht afgelast, zodat er geen roestvorming binnen kan ontstaan.
De Birds zijn per vier uit een plaat gevouwen en gelast aan een enkele buis. Deze zijn gebout aan het vakwerk. De Birds zijn gemaakt uit een 3 mm dikke stalen plaat, deze is voldoende stijf en dus niet gevoelig voor de wind- of andere belastingen.
Bijzondere aspecten bouwkundig concept / ontwerp
Zwerm is als een levend organisme neergestreken in de openbare ruimte. Rond de nieuwe ongelijkvloerse kruising aan de Montgomerylaan/Eindhovense RING vliegen 700 stalen vogels voorzien van 1400 LED-lampen. De aanlichting is dynamisch en wordt gestuurd via internet. De patronen zijn afhankelijk van de verkeersdrukte, het weer of speciale evenementen. Ontwerper Frank Tjepkema van Studio Tjep. liet zich hiervoor inspireren door de ongrijpbare doch gecoördineerde vliegpatronen van grote groepen spreeuwen.
Bijzondere constructieve slimmigheden / detailleringen
Rekening is gehouden met een calamiteitsituatie, waarbij een steunpunt is weggevallen. De constructie is zodanig ontworpen dat er dan geen voortschrijdende instorting zal plaats kunnen vinden. De constructie is ontworpen op een eigen frequentie die ver genoeg ligt van de eigen frequentie van de wind. Zodat de wind de constructie niet kan aanslingeren en deze kan gaan trillen.
De boutverbindingen van de onder- en bovenranden zijn ontworpen op de maximaal optredende belastingen. De verbindingen zijn zodanig ontworpen zodat deze binnen de afmetingen van de buis vallen en met behulp van een afdekkap (2 delen) “onzichtbaar” kunnen worden gemaakt.
Bijzondere aspecten uitvoering
De constructie is ten behoeve van een praktische montage per 3D vakwerk opgedeeld in 5 secties. Zo konden de afzonderlijke elementen eenvoudig via de weg worden getransporteerd. Op de bouwplaats zijn deze met behulp van de boutverbindingen aan elkaar gemonteerd. De vakwerken zijn vervolgens gemonteerd tegen de betonnen vleugelwanden van de onderdoorgang. In deze wanden zijn ingestorte ankers opgenomen ten behoeve van de verankering. Met Mobilis/van Gelder die de betonnen onderdoorgang hebben gemaakt zijn vooraf afspraken gemaakt om de ingestorte ankers binnen de juiste toleranties geplaatst te krijgen.
De Birds zijn vervolgens bevestigd tegen de vakwerken. En de Birds in de onderdoorgang zijn bevestigd aan de betonnen wand.
Bijzondere functionele aspecten van het bouwwerk
In eerste instantie luidde de opdracht van de gemeente Eindhoven om een lichtsculptuur binnenin de onderdoorgang te maken. In de doorgang waren daarvoor twee stroken beschikbaar. Dat voelde te benauwd voor de ontwerper, bovendien toonden de buurtbewoners tijdens twee workshops grotere ambities. De sleutelwoorden die Tjepkema meenam uit de meetings waren: futuristisch, landmark, Eindhoven lichtstad en innovatief.
Om boven en onder met elkaar te verbinden kwam Tjepkema op één doorlopende lus, die
een breedte van 21 meter overspant en totale lengte heeft van 200 meter. Doordat de constructie op slechts vier punten met de doorgang is verbonden, lijkt de zwerm te zweven. De verlichting vormt een herhalend patroon, en is voor de omgeving en voor de weggebruiker opvallend onopvallend en andersom. Net als de natuur vertoont het verkeer een patroon van continu op elkaar reagerende bewegingen. Zwerm vormt hierdoor een levend element in de stad.
Duurzaamheid
De verlichting is opgebouwd uit 1400 LED lampen, welke een energie zuinige wijze is van verlichting.
Materiaalgebruik (efficiëntie)
Op basis van het parametrische ontwerp van de kunstenaar zijn er drie verschillende constructieve ontwerpen bedacht, namelijk een enkele buis, een 2D vakwerk, en een 3D vakwerk. De enkele buis viel af omdat de diameter zodanig groot was dat deze in combinatie met de gewenste radius niet kon worden gemaakt. Een volledig 2D vakwerk werd verhoudingsgewijs toch vrij zwaar omdat de optredende belastingen zowel horizontaal als verticaal werken. Van deze drie verschillende constructies was het 3D vakwerk het gunstigst. Met dit type constructie konden de Birds het eenvoudigst bevestigd worden, en bleef de constructie in verhouding licht en daardoor het meest onzichtbaar ten opzichte van de Birds.
Energiegebruik en verbruik tijdens bouw en gebruik
Mate van overlast (bouwwerkzaamheden) voor mens en dier
Geen overlast. Kunstobject is gemonteerd aan het einde van de bouw van de betonnen onderdoorgang. En heeft dus geen extra overlast veroorzaakt voor de omgeving.
Innovaties op product-, concept- en bouwniveau
Het gehele kunstobject kan worden aangelicht mbv een dynamische led verlichting.
Deze is programmeerbaar, en kan dus reageren op de intensiteit van het wegverkeer, de weersomstandigheden ect
