Algemene projectomschrijving
Om de bedrijfsvoering van Fokker, hoogstaande vliegtuigonderdelen en -service, te representeren is het nieuwe hoofdkantoor ontworpen met een opvallende dakopbouw, een zwevende ‘UFO’. Uitdaging voor het constructief ontwerp was het zogenaamd laten zweven van het ovalen bouwwerk boven op de rechthoekige kantoorverdiepingen.
Beschrijving staalconstructie en/of gebruik van staal
Het simpelweg laten landen van de schotel, met kolommen op de vijfde verdieping, zou afbreek doen aan het beeld. Voor de beleving waren open ruimtes binnen de schotel noodzakelijk. De constructieve uitdaging was dan ook om de twee verschillende vormen van het gebouw onzichtbaar in elkaar over te laten gaan. De enige (door)koppeling is de kern. Gekozen is om de schotel van twee bouwlagen hieraan op te gangen. Al heel vroeg in het ontwerp is daarom gekozen voor een opbouw van staal-beton. De staalplaat –betonvloeren liggen op door uitkragende stalen spanten, opgebouwd met staal-beton liggers. Om nog meer gewicht te besparen is het dak uitgevoerd met geprofileerde staalplaat. Bijkomend voordeel, het gebruik van staal versterkt de gewenste industriële uitstraling van het gebouw. Vrijwel alle verbindingen mochten in het zicht blijven.
Bijzondere aspecten bouwkundig concept / ontwerp
Het nieuwe pand van Fokker is gebouwd tussen het groen en de sportvelden van het gebied Slobbengors in Papendrecht. Het hoofdkantoor met een bruto vloeroppervlak van 6.500 m2 bestaat uit negen bouwlagen. De onderste zes bouwlagen zijn vierkant van vorm, daarbovenop staan drie ronde bouwlagen.
Het gebouw is zorgvuldig ingepast in het landschap en geplaatst op een eigen footprint met parkeervoorzieningen. In de onderbouw zijn een servicecenter, de entree, de receptie, vergaderruimten en vier kantoorlagen. In de tussenlaag het restaurant met dakterras en riant uitzicht over het landschap. In de karakteristieke bovenste lagen zijn het Sale Center en bestuurscentrum ondergebracht.
Bij het ontwerp is veel aandacht besteed aan duurzaamheid en gebruikersbeleving. Die duurzaamheid komt onder meer tot uiting in de energievoorziening. Zo heeft het gebouw geen aardgasaansluiting en is de elektriciteit afkomstig van zonnepanelen op het dak van de nabijgelegen productiehallen. Een WKO-installatie met gesloten bronsysteem zorgt via ondergrondse warmtewisselaars op energiezuinige wijze voor verwarming van het pand in de winter en voor koeling in de zomer.
Bijzondere constructieve slimmigheden / detailleringen
Ondanks de complexe ovale vorm van de schotel is het gelukt om de spanten zo te construeren dat met een eenvoudig constructieschema de krachten afdragen worden naar de kern (zie figuur). Het principe van “het melkmeisje” is hier toegepast. Zolang evenveel water in beide emmertjes zit dan is de gehele constructie in evenwicht. Echter door asymmetrische (bouw)belastingen en wind wordt het gekozen krachtssysteem beïnvloedt. Door het dakvlak daarom uit te kruizen in combinatie met schijfwerking van de zevende verdiepingsvloer worden deze excentrische krachten opgenomen door de kern. De kern verzorgt als zodanig de stabiliteit van het gehele gebouw en vangt de horizontale windkrachten en kopmomenten vanuit de schotel op.
Bijzondere aspecten uitvoering
De gehele staalconstructie is inclusief hulp-staal (een staalkolom per spantondersteuning) gemonteerd, zodat de betonwanden later gestort konden worden, met traditionele wandbekisting. Met het 3D-rekenmodel zijn de vervormingen per fase bepaald voor de ruw- en afbouw, met name voor de (gevel)bouwer.
Bijzondere functionele aspecten van het bouwwerk
Met het nieuwe hoofdkantoor heeft Fokker er een visitekaartje bij. Een opvallend gebouw dat zowel van buitenaf – als van binnenuit een belevenis is.
