Dit Rijksmonument is getransformeerd tot woongebouw met lofts. Zoveel mogelijk van de oorspronkelijke constructie is hergebruikt, desnoods versterkt en onafgewerkt in zicht gehouden, waaronder de staalconstructie.
| Locatie | Wachtelstraat 52, Gouda |
|---|---|
| Opdracht | White House Development, Gouda |
| Architectuur | mei architects and planners, Rotterdam |
| Constructief Ontwerp | Pieters Bouwtechniek, Delft |
| Uitvoering | Vergeer bouw, Reeuwijk |
| Staalconstructie | Viets Staalconstructie, Harskamp |
‘De Producent’ is een Rijksmonument en heeft de afgelopen 100 jaar altijd als kaaspakhuis gefunctioneerd. Nu de kaasproductie is verhuisd naar een ander onderkomen, kon dit markante gebouw ontwikkeld worden tot woongebouw. In het hart van het gebouw is een royaal atrium gemaakt, van waaruit nu 52 unieke en sfeervolle appartementen worden ontsloten. Door innovatief hergebruik van zoveel mogelijk elementen uit het oude pakhuis, zoals de originele kaasplanken, is de kaasgeschiedenis nog te 'proeven'.
Om het gewicht van een miljoen kilo kaas te dragen, kende het pakhuis twee afzonderlijke constructies. Eén voor het gebouw, en één voor de kaas. De bestaande staalconstructie van slanke stalen kolommen en liggers is versterkt en voorzien van opleggingen om op de houten vloeren een nieuwe betonvloer te kunnen storten. Daarbij is de staalconstructie, met opleggingen, zichtbaar in de loftinterieurs.
Om de woningen te ontsluiten is in het atrium een nieuwe staalconstructie toegevoegd die de betonnen galerijen en de glazen atriumkap draagt en er zijn twee stalen trappenhuizen geplaatst. Enkele stukken van de oorspronkelijke steeggevels staan nog overeind in het atrium. Hiertussen zijn met een kraan geprefabriceerde stalen liftschachten gehesen. Dit staaltje precisiewerk – met een tolerantie van maar 10 mm – is goed te zien in de making-of video. Zie: https://vimeo.com/246420406.
Mei heeft bij de transformatie zoveel mogelijk elementen uit het oude pakhuis een tweede leven gegeven. Zo zijn de planken waarop ruim 100 jaar kaas heeft liggen rijpen hergebruikt als wandafwerking van het atrium. Na uitgebreid onderzoek bleek het mogelijk de kaasplanken te impregneren met monomeren om te voldoen aan de brandwerendheidseisen. De slijtplekken van de kaas zijn ook na deze behandeling nog goed zichtbaar. In enkele kaasplanken is als extra betekenislaag een ‘wijze les’ gegraveerd, afkomstig uit een ganzenbordspel uit het bedrijfsarchief van De Producent. De oplettende bewoner of bezoeker zal deze knipogen naar de geschiedenis waarderen. Ook de originele bakjes die aan de planken hingen om het rijpingsproces van de kaas te administreren zijn hergebruikt; als huisnummerbordjes. Deze circulariteit geeft betekenis aan het gebouw.
In de lofts is zoveel mogelijk van de oorspronkelijke gebouwconstructie hergebruikt en onafgewerkt in het zicht gehouden; stalen kolommen, houten en betonnen plafonds en houten kapspanten. De bestaande vloeren zijn als verloren bekisting gebruikt voor de nieuwe betonvloeren, zodat in de woningen originele houten plafonds in het zicht konden blijven. De pakhuisconstructie met kaaskolommen en kaasplanken stond doorgestapeld op een eigen fundering. Er zijn betonnen overgangsconstructies gemaakt tussen de fundering voor het gebouw en de fundering voor de kaasplanken, om zowel de palen onder de oude gebouwconstructie als de palen onder de oude pakhuisconstructie te kunnen benutten voor het gewicht van de nieuwe vloeren.
De slimme lay-out met strategische geplaatste loggia’s en het ontbreken van dragende woningscheidende wanden, maakt het gebouw in de toekomst flexibel aanpasbaar.
Een transformatie brengt altijd verrassingen met zich mee. Zeker als het een 100 jaar oud Rijksmonument betreft. Om het gebouw zo goed mogelijk te leren kennen, heeft de ontwikkelaar een tijd kantoor gehouden in het pakhuis. Ook Mei architects and planners heeft met een aantal tekenaars ter plekke het gebouw in kaart gebracht en de aannemer heeft vooraf veel tijd gekregen om het gebouw goed te leren kennen. Tijdens de bouw bleek er toch nog af en toe geïmproviseerd te moeten worden. Diverse ontwerpoplossingen, zoals staalstrippen en hamerstukken bij stalen kolomvoeten, zijn in een perfecte samenwerking tussen constructeur en aannemer ter plekke ‘op maat’ uitgedetailleerd.
In nauw overleg met omwonenden is de overlast tijdens de bouw beperkt. De vleermuizen die voor de bouw huisden in het kaaspakhuis hebben een alternatieve behuizing gekregen in een naastgelegen pand.
Doordat het Rijksmonument is, worden de grootste veranderingen van de transformatie naar loftwoongebouw pas zichtbaar als je het gebouw binnengaat. In de buitengevel zijn alleen enkele sparingen gemaakt om buitenruimte te maken. Door strategische plaatsing van deze loggia’s– met behoud van het ritme met kleine raampjes – zijn veel verschillende woningindelingen mogelijk. Stalen frames, in dezelfde kleur als de oude luiken, zetten in de loggia's het gevelritme voort. Alle lofts zijn anders, variërend in grootte van ± 60 m2 tot 180 m2, en naar individuele wensen ingedeeld. Bij aankoop kreeg iedere koper een persoonlijk gesprek met de architect aangeboden. Omdat de architect betrokken was bij de ontwikkeling en verkoop kon dit goed worden georganiseerd. Vermeldenswaard is nog dat alle lofts – een nog onbekend woningtype in Gouda – binnen drie maanden waren verkocht.
