Algemene projectomschrijving
Het plan
Een buitendijkse haven met 34 ligplaatsen voor zelfstandig varende woonschepen. Evenwijdig aan de kade ligt een 340 m lange drijvende steiger met op de kop een golfbreker naar het open Markermeer. Haaks op deze steiger liggen de vinger-pieren die toegang geven tot de afgemeerde schepen. Twee entreegebouwen vormen e overgang tussen kade en steiger en staan op slanke staanders vrij in het water. De positie van de twee entrees ligt uit het hart van de twee tegenovergelegen straten. Hierdoor verschijnen De Bakens bij benadering vanuit de straten geleidelijk in beeld. Het plan voegt zich in maat en materialisatie naar de robuuste schaal van de kade, het Markermeer en de scheepvaart. Tegelijkertijd geeft het door de aanwezigheid van de woonschepen en twee entreegebouwen een nieuwe betekenis aan de voorheen kille noordwestzijde van de Cas Oorthuyskade.
De entreegebouwen
De entreegebouwen hebben een open staalconstructie die ruimte biedt aan voorzieningen zoals meterkasten, fietsenstalling en postkasten. Tegelijkertijd vormen ze duidelijk herkenbare entrees van de haven en 'het adres' van de schepen. Door hun ligging boven het water laten de bouwwerken de kade onaangetast. Een obstakelvrije zone van 5 m voor onderhoud aan de kade bepaalt de hoofdvorm. De bakens staan op vier slanke staanders boven het water zodat de onderhoudszone vrij toegankelijk blijft.
Op kadeniveau verbindt een transparante loopbrug de bakens, met een elegante beweging over de stalen dek-lijst, met het land.
De vloer van geperforeerde roosters maakt de beleving van het water overal voelbaar, het dak is juist gesloten en biedt beschutting. Met een luie trap dalen voetgangers tussen de twee units naar het lager gelegen steigerniveau. Al dalend is het zicht, evenwijdig aan de kade, gericht op de horizon met het Vuurtoreneiland.
Op steigerniveau bestaat het bouwwerk nog slechts uit een trap die eindigt in een uitkragend plateau, zwevend boven het water. De loopplank naar de drijvende steigers is scharnierend aan dit plateau bevestigd. Het hoogteverschil van het water kan door fluctuatie ± 1 m stijgen of zakken en wordt hiermee opgevangen.
Beschrijving staalconstructie en/of gebruik van staal
De entreegebouwen zijn geheel in staal uitgevoerd. De staalconstructie is een integraal onderdeel van het ontwerp. De constructie blijft zichtbaar en vormt de structuur waarbinnen daken, hekwerken en roostervloeren worden geplaatst. Het ontwerp bestaat in basis uit een eenduidige orthogonale staalconstructie van stalen kolommen en liggers.
– Twee uitkragende vakwerken loodrecht op de kade (in as A en B). De stabiliteitsverbanden wisselen in vak, om de trap naar een lager niveau door de constructie te kunnen leiden.
– Vier portalen evenwijdig aan de kade (in as 1, 2, 3 en 4), elk voorzien van een stabiliteitsverband met Willemsankers.
De afmetingen van het bouwwerk (lengte, breedte en de positie van de vier staanders) zijn zo bepaald dat de krachtenlijnen optimaal verlopen. Dit resulteert in een slanke constructie met liggers en staanders van identieke afmetingen (HEB 200). De onderbouw op steigerniveau bestaat uit een stalen frame van IPE 300-profielen. De horizontale krachten van de bovenbouw worden met stabiliteitsverbanden afgedragen op de vier betongevulde stalen buispalen rond 610 mm.
De constructie is ingevuld met verticale stripstalen hekken van verschillende hoogtes. Aan één zijde zijn de units gesloten door een wand met individuele meterkasten uitgevoerd als stalen kasten van waaruit de individuele schepen gevoed worden. Het stripstalen hekwerk, als afscheiding (doorvalbeveiliging) van de vloer, wordt rond de voorzieningen verdiepinghoog opgetrokken. Door de diepte van de strippen loopt de gevel onder een hoek dicht.
De entrees zijn eenduidig van opzet maar afhankelijk van de kijkrichting open of gesloten. Met het draaien van de zon ontstaat er een spel van schaduwen die telkens de staalconstructie anders 'decoreren'. ’s Avonds worden de bakens van binnenuit verlicht en schijnen ze als een gedimde lantaarns over water en kade.
Bijzondere aspecten bouwkundig concept / ontwerp
Aanlanding op de kade
De kade is een primaire waterkering. Het technisch profiel mag nergens worden aangetast of doorbroken. Om de steiger te bereiken moeten voetgangers, kabels en leidingen over de stalen dek lijst van de kade worden gebracht. Een betonnen aanlanding bestaande uit trap en hellingbaan geeft toegang tot de stalen brug die kade met entrees verbindt. Alle kabels en leidingen worden vanuit deze aanlanding strak onder de brug over de stalen deklijst versleept.
Kabels en leidingen
Alle schepen hebben een volledige aansluiting op water, riool, elektra, telefoon en glasvezel. Het tracé van straat naar individueel aansluitpunt bij de ligplaats is geïntegreerd in het ontwerp. Met stalen mantelbuizen strak geordend onder loopdek, trap en scharnierende brug naar steiger. De elektra, glasvezel en telefoon gaan via de meterkasten in het entreegebouw naar de steiger. Water en riool hebben eigen mantelbuizen en lopen rechtstreeks naar de individuele aansluitpunten in de steiger. Op steigerniveau worden alle mantelbuizen door het hart van de constructieve IPE 300-profielen gevoerd, via ingelaste stalen kransen. Hierdoor liggen ze hoger boven water, beschermd en uit het zicht.
Flexibele brug naar de steiger
De entreegebouwen staan gefixeerd op palen en de steigers. Door fluctuatie in het waterpeil kan de steiger ± 1 m stijgen of zakken t.o.v. de entreegebouwen. De constructie van de stalen loopbrug tussen beide is zo vormgegeven dat deze het hoogteverschil kan opvangen. De Kabels en leidingen zijn gevat in mantelbuizen die op de scharnierpunten flexibel zijn.
Afwerking en kleur
De twee bouwwerken hebben een eigen kleur. De ene grijsblauw, de ander grijsgroen. Alle onderdelen zijn per bouwwerk dezelfde kleur. Hiermee wordt het karakter versterkt. De verf komt uit de nautische verfindustrie. Beschadigingen kunnen door de bewoners zelf eenvoudig worden bijgewerkt zonder vooraf te schuren. Hierdoor ontstaat er geen kans op vervuiling van het oppervlaktewater. Beide kleuren zijn uitgesproken, maar maken ook onderdeel uit van het kleurenpalet op locatie, het water is afhankelijk van het licht en de zichthoek blauwgrijs of blauwgroen.
Bijzondere constructieve slimmigheden / detailleringen
Hekwerken
De invulling van de constructie met stripstalen hekwerken varieert in hoogte. Langs plankieren en bordessen zijn de hekwerken laag. Rond de voorzieningenunits verdiepinghoog, maar telkens met een zelfde stripafmeting en h.o.h.-maat. Dit ritme wordt aan de buitenzijde gecontinueerd middels strippen die in de HEB-profielen worden gelast. De lage hekwerken hebben geen boven regel en zijn recht van voren gezien transparant. De brug over de stalen deklijst laat het zicht in de lengterichting over de kade maximaal open. Door het ontbreken van boven regel is het hekwerk niet te beklimmen. De robuuste stripstalen hekwerken, van strippen 90x8 mm, worden aan de binnenzijde gekoppeld met extra horizontale strippen waardoor vandaalbestendig. De diepte van de strippen maakt dat de hekken onder een hoek dichtlopen.
Dak
Het dak heeft een minimale hoogte zodat deze wegvalt achter de stalen dakliggers van HEB 200-profielen. Binnen deze randliggers draagt een raster van stalen liggers een felsnaaddak. De onderzijde is ingevuld met stalen persroosters waardoor de bovenliggende armaturen diffuus licht uitstralen.
Hwa
De daken liggen op afschot richting het midden (de trap) en lozen in een verdekte goot. De stalen hemelwaterafvoeren lopen langs de trap en zijn geïntegreerd in het stripstalen hekwerk.
Bijzondere aspecten uitvoering
Montage boven water
Beide entreegebouwen zijn boven het water gebouwd. Om dit zo efficiënt mogelijk uit te voeren zijn zo groot mogelijke elementen vervaardigd. De vloer en dak frames van 11x7.5 m bestaan slechts uit twee delen. Hierdoor was het tevens mogelijk om alle hoeken doorgaand en in verstek te lassen waardoor de hoeken konden worden uitgevoerd zonder koppelplaten. De twee frame-delen zijn op de kade gekoppeld en in één keer op de onderbouw gehesen.Om deze delen te kunnen verzinken is er gebruik gemaakt van het dubbeldip-systeem (het frame moeten draaien en van twee kanten in het zinkbad zakken). Om de frames te vervoeren, zijn er voor het projectspecifieke laadframes gemaakt waardoor het mogelijk was om de frames ook zonder speciaal transport te vervoeren naar de bouwlocatie.
Proefopstelling
Om te zorgen voor een goede uitvoering van het staalwerk zijn de boven- en onderframes in de werkplaats op elkaar gebouwd, hierbij zijn de huisjes gemonteerd zoals ze uiteindelijk ook geplaatst zijn. Op deze manier zijn de balken samengesteld zodat er tijdens de montage boven het water geen verrassingen ontstonden.
Maatvaste hekwerken
Voor een strakke en gelijke afstand van de stripstalen hekwerken zijn er stalen 'kammen' gemaakt met lasersnijder als mal.
Overgangsplaat brug
Om het hoogteverschil van het water in het ontwerp op te lossen is de brug scharnierend uitgevoerd en is er een overgangsplaat bij de aanlanding op de steiger opgenomen die de maximale waterstand kan opnemen zonder dat hierdoor het staal tegen elkaar aan zou komen of juist van de zijoplegging afraakt
Bijzondere functionele aspecten van het bouwwerk
Hoogte maatvoering
Het bestemmingsplan bepaald de maximale bouwhoogte op 4 m boven maaiveld. Om over de stalen dek-ijst te komen wordt eerst 1 m gestegen middels trap/hellingbaan. De resterende 3 m beschikbare hoogte is exact genoeg voor een fietsparkeersysteem (dubbel parker) met vrije hoogte van 2.75 m en een dakpakket van 250 mm. Wanneer men met de trap naar het steigerniveau daalt, is er een minimale vrije hoogte tussen bordes en bovenliggende stalen ligger nodig van 2,3 m. Het bordes ligt zo hoog mogelijk en daarmee op gelijke hoogte met de steiger (bij gemiddeld waterpeil).
Fietsenstalling
Beide entreegebouwen beschikken aan weerszijde van de trap over compartimenten voor fietsparkeren, per compartiment 20 fietsen in zogenaamde dubbel Parkers. Dit parkeersysteem bepaalt de afmeting van de compartimenten. Ieder compartiment is afsluitbaar met een deur, tevens uit stripstalen kader en invulling. In deze compartimenten bevinden zich ook de meterkasten. De hellingbaan biedt naast toegang voor mindervaliden ook toegang voor fietsers.
Sociale veiligheid/toegankelijkheid
Voor mindervaliden is het mogelijk om de steiger te bereiken middels hellingbaan en traplift, tevens geschikt voor verhuizen of zware boodschappen. Om de steiger af te kunnen sluiten is in de entreegebouwen een hekwerk opgenomen. Dit hekwerk is integraal onderdeel van het ontwerp. Het hekwerk bestaande uit een zo open mogelijk stripstalen invulling voor maximaal doorzicht en voorzien van stalen huisnummers. De poort ligt terug zodat de postkasten altijd bereikbaar blijven en ook de ruimte voor de poort overdekt is. De poort is elektrisch bedienbaar vanuit de schepen, of ter plaatse om eenvoudig met fiets of boodschappen te passeren. Het gehele entreegebouw wordt vanuit het dak verlicht, diffuus verspreid via de onderliggende persroosters.
Duurzaamheid
Wonen op het water is behoud van oppervlakte water. Hierdoor blijft het de buffer capaciteit voor regenwater maximaal behouden.
Alle schepen zijn bestaand en worden omgebouwd naar woonschepen waardoor sloop wordt beperkt en materiaal wordt bespaard.
De schepen worden volledig aangesloten op het riool en lozen niets op het water waardoor het Markermeerwater optimaal schoon blijft.
Alle staalconstructies zijn verduurzaamd met een speciale verf die voor onderhoud niet hoeft te worden geschuurd. Het water wordt hierdoor niet vervuild en het voldoet daarmee aan de strenge eisen van de beheerder.
Alle energie voor de collectieve voorzieningen wordt opgewekt middels pv-panelen en de verlichting is led.
Materiaalgebruik (efficiëntie)
Alle bouwonderdelen, steigers, stalen entrees en aanmeerpalen zijn:
- geprefabriceerd, hierdoor is alles geconditioneerd geproduceerd en materiaalverlies beperkt;
- minimaal gedimensioneerd;
- solide; bestand tegen beschadigingen;
- herbruikbaar.
Energiegebruik en verbruik tijdens bouw en gebruik
Alle collectieve electravoorzieningen wordt opgewekt middels pv-panelen. Alle verlichting op steiger en entreegebouwen is led.
Mate van overlast (bouwwerkzaamheden) voor mens en dier
Door prefabricage is de bouwtijd geminimaliseerd.
Innovaties op product-, concept- en bouwniveau
