Algemene projectomschrijving
MECC Maastricht behoort tot de grotere congres-, beurs- en evenementencentra in Nederland. Mede vanwege de ligging dicht bij België en Duitsland heeft MECC een sterk internationale focus. Zo huisvest het jaarlijks de kunstbeurs TEFAF en meerdere internationale medische congressen. Studenten van de Universiteit Maastricht kennen het MECC als tentamenruimte. De meeste MECC-gebouwen stammen uit de jaren tachtig. Eyecatcher was toen de congreshal met auditorium, een ontwerp van AGS en Bureau Hoen.
Naast deze taps aflopende, congreshal met een gevel van baksteen en beton, beschikte het MECC over drie grote hallen. Maar in de loop van de tijd verrommelde het complex door aanbouwen en aanpassingen. Dat de gebouwen zijn verdeeld over verschillende maaiveldniveaus maakte het er niet beter op. Omdat het MECC ook nog eens met ruimtegebrek kampte, werd besloten het congresdeel grondig te transformeren. Door nauw samen te werken wonnen ingenieursbureau IMd en architectenbureau cepezed in 2016 de tender voor deze opdracht. Het ontwerp werd gefaseerd uitgevoerd, waarbij het complex steeds in gebruik bleef. Midden 2021 was de nieuwe Expo Foyer compleet gereed. De hallen ondergingen alleen wat kleine esthetische ingrepen.
Het congresdeel bestond bij aanvang van de renovatie uit het auditorium en kleine, belendende congresruimten en commerciële ruimten. Een passage verbond het congresdeel aan de noordkant met de hoofdentree en hallen. De organisatie rond het auditorium had een gesloten opzet met veel doodlopende einden. In de nieuwe situatie is het voor congresgangers veel aangenamer in dit deel van het MECC.
De plattegrond is efficiënter ingedeeld en er is meer zicht naar buiten, zodat je makkelijker je weg vindt. Het markante auditorium vormt de kern van het gebouw. Door het gebied er omheen zo open mogelijk te maken ligt het autonoom, haast monumentaal in het midden. Net als in 1984 is weer duidelijk zichtbaar hoe de contour wordt bepaald door de oplopende vloeren van de twee zalen. Maar met een uniforme, donkere kleur oogt het auditorium aan de buitenzijde rustiger dan voorheen.
In de Expo Foyer, zoals de hal rond het auditorium heet, is ruimtelijkheid troef. Er zijn vides aangebracht en de verbinding tussen de passage en hoofdentree voelt ruimer aan. Het vele glas in de gevel legt een connectie met het nieuw aan te leggen Forumplein. De keuze voor een dragende gevelconstructie van staal en glas droeg in grote mate bij aan de ruimtebeleving. Tegelijkertijd resulteerde dit in een mooie, moderne schil van afwisselend glazen en gesloten geveldelen, waar de top van het auditorium nog net, eigenwijs bovenuit steekt. In de gesloten geveldelen (de staanders) is ledverlichting geïntegreerd waarmee het MECC ’s avonds oplicht.
De nieuwe Expo Foyer is een stijlvol en tijdloos visitekaartje, met als unic selling point dat de kleur van het licht gekozen kan worden door de exposant. De entree is beter vindbaar en het gebouw oogt op alle momenten van de dag opener en gastvrijer dan voorheen. Het transparante beeld, de ritmische, verticale geleding, het gekleurde licht en een nieuwe luifel geven het idee van een licht paviljoen rond het excentrieke auditorium. De toepassing van staal bepaalt het karakter van het gebouw: het maakte het mogelijk dit ranke en transparante beeld te bereiken.
Beschrijving staalconstructie en/of gebruik van staal
De bestaande aanbouwen van het auditorium zijn voor de constructie van de foyer deels gestript en deels verwijderd – het ontwerp van cepezed schuift oud en nieuw naadloos in elkaar. Door zijn openheid biedt de nieuwe gevel zicht op het meest karakteristieke deel van het MECC, het auditorium. Dit is zwart geschilderd, wat de vorm benadrukt en het contrast met de open foyer versterkt: het auditorium vormt letterlijk en figuurlijk de kern van het MECC.
De Expo Foyer bestaat uit drie bouwlagen, met luchtbruggen naar het auditorium en op strategische plekken verdiepingenhoge ruimtes met daklichten. Naast enkele kleine zalen zijn in het nieuwe bouwdeel garderobes, toiletten en andere voorzieningen ondergebracht. De dragende gevel voorkomt een veelheid van kolommen in de binnenruimte. De open structuur van de Expo Foyer zorgt voor optimale zichtlijnen, en daarmee voor een heldere routing. De dragende staalsegmenten zijn zestig centimeter breed en zo geprefabriceerd dat de nieuwe foyer snel en netjes kon worden geconstrueerd.
Het beeld van de gevel wordt bepaald door de ritmiek van open en gesloten delen. De gesloten geveldelen zijn tegelijkertijd de dragende staalsegmenten. In het interieur zijn in de dragende geveldelen achter geperforeerde stalen zetwerken akoestische dekens en elektrische bedrading aangebracht. Aan de buitenzijde geeft ledverlichting achter panelen van geëmailleerd glas het MECC met diffuus licht elke gewenste kleur en sfeer. Het technisch onderhoud van deze verlichting kan van binnenuit plaatsvinden. Een dubbelhoge ruimte op de hoek van de foyer is bestemd voor horeca. Hier loopt het hellende entreeplein over in een balkon en zijn de staalsegmenten niet tussen, maar achter de glaspanelen geplaatst.
De hoofddraagconstructie is opgebouwd uit geprefabriceerde, T-vormige frames. Deze gelaste frames zijn met (verborgen) boutverbindingen onderling gekoppeld. De posities van deze verbindingen zijn afgestemd op de krachtswerking: doordat de krachten laag zijn, zijn de verbindingen klein en eenvoudig. Dit maakt verdere afwerking overbodig. Om de bouten en moeren aan te kunnen draaien zijn er gaten uitgespaard die uit het zicht verdwijnen als de vloerdelen zijn geplaatst. Aan de staalsegmenten zijn in de fabriek netjes hoekstalen gelast waar de kanaalplaatvloerdelen op rusten. Vinnetjes aan de staalsegmenten houden de aluminium omlijsting van het glas op zijn plek en nog weer andere geprefabriceerde bevestigingspunten zijn bedoeld voor de luifel.
Bijzondere aspecten bouwkundig concept / ontwerp
Afgewisseld met de glaspanelen vormen de smalle staalsegmenten een ritmisch patroon van verticale lijnen, dat mooi contrasteert met de veelhoekige jarentachtigarchitectuur. Het auditorium is niet alleen zichtbaar in de foyer en door de glazen geveldelen, het steekt ook net iets boven de Expo Foyer uit, wat het effect van een uniforme, eigentijdse ‘kraag’ vanaf de straat gezien nog eens benadrukt. Ter hoogte van het café op de hoek is het gevelritme onderbroken door de dragende geveldelen aan de binnenzijde van het glas te plaatsen – een subtiele manier om duidelijk te maken dat hier een speciale voorziening te vinden is.
De verlichting in de staalsegmenten viert de constructie als het ware bij elke gelegenheid. Het gekleurde led-licht geeft klantgericht sfeer aan evenementen en congressen. En de staalsegmenten zijn benut voor meer functies: er is elektrische bedrading in verwerkt, met dempend materiaal en geperforeerde platen hebben de staalsegmenten een akoestische functie en hun ritmische plaatsing draagt bij aan de schoonheid van de gevel, waarmee ze ook een decoratieve functie hebben. Een plus een is drie.
Bijzondere constructieve slimmigheden / detailleringen
De geprefabriceerde stalen frames bestaan uit kokerliggers en twee slanke stalen kokerkolommen (h.o.h. 600mm) met daartussen een kruisverband. Zij staan op een relatief kleine onderlinge afstand. Hierdoor is het aantal groot en kan er een voldoende bijdrage geleverd kan worden aan de stabiliteit van het gebouw. De posities van deze verbindingen tussen de frames zijn afgestemd op de krachtswerking: doordat de krachten hier laag zijn, zijn de verbindingen klein en eenvoudig.
Bijzondere aspecten uitvoering
Bij de prefabricage gaten uitgespaard in de stalen delen, bedoeld voor de montage (bouten). In het geperforeerde zetwerk aan de binnenzijde van de staanders in de gevel zijn sleuven uitgespaard voor stekkerdozen. Het zetwerk kan in zijn geheel worden verwijderd (en teruggeplaatst) voor onderhoud aan de ledverlichting.
Het staal is in de fabriek geschilderd en segmenten die in de buurt van een brandscheiding werden geplaatst zijn van tevoren brandwerend gepoedercoat. Het glas zit door het geprefabriceerde bevestigingspalletje vrijwel tegen de staalsegmenten aan, wat resulteert in een extra strakke gevel.
De gevelconstructie kon snel, schoon en veilig worden opgebouwd. De geprefabriceerde delen waren in de fabriek al gebruiksklaar gemaakt, extra afwerking op de bouw was niet nodig. Dit vergde van alle partijen wel een uitzonderlijke precisie en nauwe samenwerking, het mooie eindresultaat was kortom niet mogelijk geweest zonder hart voor het project.
Bijzondere functionele aspecten van het bouwwerk
De staalconstructie van de nieuwe Expo Foyer verenigt functionaliteiten. Het is een slim ontwerp, dat snel en ‘droog’, met weinig overlast opgebouwd kon worden. Eenmaal gerealiseerd zorgt de constructie dat elektrische bekabeling en andere techniek makkelijk bereikbaar zijn voor onderhoud.
