Algemene projectomschrijving
Naast het station in Eindhoven is de voormalige Rabobank herontwikkeld tot modern, flexibel kantoorgebouw. De voormalige Rabobank heeft een ondergrondse parkeerkelder over het volledige oppervlak met daarop verschillende bouwdelen variërend van 3 tot 10 bouwlagen voor kantoren
Bij de herontwikkeling is 37.000 m² BVO gerenoveerd en 6.000 m² nieuwbouw toegevoegd. Delen van het pand zijn gesloopt om voldoende afstand tot de nieuwe Rabobank te creëren. De losse bestaande bouwdelen zijn samengevoegd met een nieuw atrium van 35x35m, tot 8 meter uitkragende staalconstructies en vele nieuwe vloervelden tot een geheel nieuw bouwvolume.
Het is een gebouw dat volledig is geregistreerd in de materialenbank Madaster, BREEAM-NL Excellent is, en dat slim werken optimaal ondersteunt door een volledig geïntegreerd Smart Building systeem.
Beschrijving staalconstructie en/of gebruik van staal
Het bestaande skelet is van beton gemaakt en op een groot aantal posities is de bestaande vloer uitgebreid met stalen liggers, tot 8 meter uitkragende stalen liggers en staalplaatbetonvloeren. Waar nodig is de bestaande betonnen draagconstructie aangepast met stalen liggers en stalen kolommen om de bestaande betonnen vloeren te kunnen behouden en toch grotere overspanningen en grotere uitkragingen te kunnen maken.
Stalen kolommen, hoedliggers en kanaalplaatvloeren vormen de nieuwe vloer van het geheel nieuwe atrium. Het glazen dak van het atrium is ondersteund door stalen liggers met een overspanning van ruim 21m, ondersteund door slechts 4 kolommen.
Nieuwe vides zijn gecreëerd door verdiepingshoge betonkolommen te vervangen door stalen kolommen met een lengte van 3 verdiepingen en stalen windliggers op verdiepingsniveau toe te voegen.
Ten behoeve van het gewenst beeld zijn rondom gevelbanden aan het gebouw opgehangen d.m.v. hulpstaal. Deze gevelband loopt door tussen de verschillende bouwdelen. Hier maken grote raatliggers de overspanning van 36m.
Bijzondere aspecten bouwkundig concept / ontwerp
Om van de verschillende bestaande bouwdelen een geheel te maken, kenmerkt het ontwerp zich door een grote diversiteit in de benodigde staalconstructies. Elke staalconstructie is anders door de variatie in de bestaande betonconstructie tussen de verschillende bouwdelen, en variatie in benodigde constructieve oplossing om het gewenste beeld te krijgen.
De grootste constructieve aanpassingen zijn beschreven, maar dit is slechts een deel van het gehele ontwerp.
Aan de zuidzijde is aan een bestaande betonnen constructie een uitkragende nieuwe vloer gehangen. De nieuwe stalen liggers kragen circa 8m uit en maken evenwicht door de massa van het bestaande betonnen gebouw te gebruiken.
Nieuwe dubbele stalen liggers bij de entree maken het mogelijk om een bestaande kolom te kunnen verwijderen voor een verdubbeling van de overspanning van 7,2m naar 14,4m en tegelijk de bestaande uitkraging van dit bouwdeel te kunnen vergroten.
Op 2 verschillende posities is een vide gecreëerd door over meerdere lagen bestaande vloerdelen te slopen. De enkel laags betonnen kolommen zijn gesloopt en vervangen door nieuwe stalen kolommen van circa 10m hoog. De bestaande bouwlagen boven de vide zijn hierbij behouden en tijdelijk volledig ondersteund tijdens de werkzaamheden.
Voor het atrium is een nieuwe vloer met een oppervlak van 35mx35m ontworpen bestaande uit hoedliggers, kanaalplaten en kolommen. De nieuwe vrij hangende stalen trappen in het atrium zijn op slechts 3 punten ondersteund. Hiertoe zijn extra stalen liggers in de kanaalplaatvloer opgenomen, waarop de trappen konden worden ingeklemd. Het dak van het atrium rust op slechts 4 stalen kolommen. Hiertoe zijn de dakliggers van het atrium met een lengte van 21m uitgevoerd als kokerprofielen om geen kipsteunen toe te hoeven passen.
Bijzondere constructieve slimmigheden / detailleringen
Alle stalen liggers dienden bevestigd te worden op of aan de bestaande betonconstructie. Hiervoor is kennis nodig van zowel de nieuwe staalconstructie als de bestaande constructie. Alle liggers, staaldetaillering en aansluitingen van de staalconstructie op de bestaande betonconstructie is daarom volledig uitgewerkt door de hoofdconstructeur Pieters Bouwtechniek.
Het bestaande bouwwerk wordt gekenmerkt door vele bouwdelen, vloerspongen en wisselingen in bouwlagen. De benodigde nieuwe staalconstructie voor elk van de aanpassingen en elke ligger en kolom was hierdoor totaal verschillend, met een gigantische hoeveelheid verschillende details als gevolg.
Een deel van de staalconstructie kon pas worden ingebracht op het moment dat de gevel al gesloten was. Hiertoe diende bijvoorbeeld de staalconstructie om de kernwanden te verstevigen, om zo bij installatie sparingen gedeeld te kunnen worden, zodat deze in de lift paste.
Bijzondere aspecten uitvoering
Het merendeel van de betonconstructie is in 1 fase gesloopt. Er diende vloerdelen, betonbalken, wanden en kolommen gesloopt te worden, met behoud van de overige betonconstructie. Hiertoe zijn grote delen van de bestaande betonconstructie gelijktijdig onderstempeld, om onderliggende kolommen en vloeren te kunnen slopen en de nieuwe staalconstructie te kunnen plaatsen. Voor het stempelplan was kennis nodig van het bestaande gebouw en van de nieuwe staalconstructie. Het stempelplan is daarom volledig uitgewerkt door de hoofdconstructeur Pieters Bouwtechniek.
Bijzondere functionele aspecten van het bouwwerk
Door diverse aanpassingen aan de zuid-oosthoek, is van een normaal kantoor een spectaculaire entree gemaakt. Om voldoende ruimte te hebben in de entree is een betonnen kolom verwijderd. De overspanning kon door de toevoeging van een dubbele stalen ligger vergroot worden van 7,2m naar 14,4m met behoud van de bestaande betonnen vloeren. Met nieuwe stalen liggers op de dakvloer en onder de verdiepingsvloer is de bestaande uitkraging vergroot. De brede trap in de entree is opgebouwd uit stalen liggers, staalplaatbetonvloeren en betonnen trappen om de krachten op het bestaande betonnen kolommen af te kunnen dragen.
Duurzaamheid
Het gebouwontwerp en de invulling van het pand is vooruitstrevend, waarbij duurzaamheid een centrale rol speelt. Het gebouwontwerp, van maar liefst 31.900 m2, heeft een BREEAM Excellent duurzaamheidsniveau. Het draait hierbij niet alleen om het zoveel mogelijk hergebruiken van het bestaande betonnen gebouw en energiebesparing, maar ook om het creëren van een optimale gezondheid in het pand.
De inrichtingsmaterialen (zoals vloerbedekking, lijmen en verven en vernissen) in het gebouw zijn zo gekozen dat er zo min mogelijk emissies van schadelijke ‘vluchtige organische verbindingen’ plaatsvinden. Het inbouwpakket is vrijwel volledig circulair en kenmerkt zich door behoud, hergebruik en verlenging van levenscycli van materialen.
Om het gebruik van auto’s te beperken, is het gebruik van fietsen en het openbaar vervoer zo makkelijk en aantrekkelijk mogelijk gemaakt. De ligging van het gebouw ten opzichte van het station was een belangrijke factor bij de keuze voor Fellenoord 15 als Rijkskantoor.
Op en rond het gebouw zijn voorzieningen opgenomen voor inheemse plant- en diersoorten. De daktuin speelt hierin een centrale rol.
Materiaalgebruik (efficiëntie)
Het geheel vervangen van bestaande constructie door nieuwe constructie is voorkomen, door de dragende functie van het betonnen skelet lokaal over te nemen met stalen liggers en stalen kolommen, om aan het gewenste beeld van de architect te kunnen voldoen. Bestaande betonnen vloeroverspanningen en uitkragingen zijn vergroot en atria zijn gecreëerd met behoud van de overige betonconstructie.
Ook zijn op verschillende posities nieuwe vloeren toegevoegd om van de bestaande losse bouwdelen een geheel te maken tot een compleet nieuw bouwvolume.
Energiegebruik en verbruik tijdens bouw en gebruik
Tijdens de renovatie van het casco zijn er verschillende maatregelen genomen om de impact van het gebouw op het milieu zo veel mogelijk te beperken. Het verantwoord beheren van de bouwplaats is gestimuleerd en de impact op de omgeving is beperkt. Deze lijn werd doorgezet bij de realisatie van het verdere bouwproces (inbouwpakket).
Het gebouw wordt opgeleverd zonder aansluiting voor aardgas en is uitgerust met de nieuwste generatie technologie, namelijk warmte- en koude opslag (WKO) en zonnepanelen. Het WKO-systeem is een duurzame energievorm, waarbij gebruik wordt gemaakt van de ondergrond. Het systeem voorziet het gebouw van warmte die in de zomer in de ‘warme bron’ is opgeslagen. Het gekoelde water van de winter wordt opgeslagen in de ‘koude bron’ en kan in de zomer worden ingezet ter verkoeling van het gebouw.
Daarnaast wordt in het ontwerp gebruikgemaakt van slimme toepassingen, zoals lokalisatiesensoren en een intelligente data-infrastructuur. Deze toepassing kan het gedrag van gebruikers inzichtelijk maken mits zij toestemming geven, en dit gebeurt uiteraard volledig conform de wet AVG. Hierdoor worden ruimtes efficiënter gebruikt en het energieverbruik verlaagd.
Mate van overlast (bouwwerkzaamheden) voor mens en dier
Door het zoveel mogelijk behouden van het bestaande gebouw is overlast door sloop en bouwwerkzaamheden beperkt. De direct aangrenzende Rabobank is tijdens de volledige sloop en bouwwerkzaamheden in gebruik. De direct naast de Rabobank gelegen bouwdelen zijn met betonzagen en een torenkraan uit elkaar gehaald in plaats van traditioneel slopen, mede om de overlast te beperken.
