Skip to main content
marcel van der burg mouse

De Voortuinen

Amsterdam

Architectenbureau Elephant ontwierp voor deze opgave een geheel nieuwe woontoren typologie, waarbij de traditionele binnenkern naar buiten is verplaatst. De trappen en lift zijn hierdoor te vinden in de gevel. Elke bewoner heeft zo zijn eigen opgang en privé voortuin. Deze typologie gebruikt Elephant nu ook bij nieuwbouw projecten.

Projectgegevens

Locatie Haarlemmeweg, Amsterdam
Opdracht HLW 506 b.v.
Architectuur Elephant
Constructief Ontwerp Pieters Bouwtechniek Utrecht B.V.
Uitvoering Kondor Wessels Amsterdam
Staalconstructie Buiting Staalbouw – Broekland / Almelo

Algemene projectomschrijving

De Voortuinen

Stedelijk wonen voor iedereen, met de kwaliteiten van een grondgebonden woning. Dit was de ambitieuze insteek voor het ontwerp van De Voortuinen. Door letterlijk het gebouw binnenste buiten te keren is het gelukt deze nieuwe stedelijke woontorentypologie te ontwikkelen.

Stapeling grondgebonden woningen met riante Voortuinen - Het voormalige hoofdkantoor van de Postbank en later ING is getransformeerd en huisvest nu 94 appartementen variërend in grootte van studio’s van 30m2 tot en met riante appartementen van 360m2. Elk appartement heeft over zijn volledige breedte een privé terras dat functioneert als een klassieke voortuin met een diepte van maar liefst drie meter. Zo heeft een hoekwoning van bijvoorbeeld 75m2 een voortuin van 45m2, en kan daarmee ook concurreren met een klassieke grondgebonden woning.

Beschrijving staalconstructie en/of gebruik van staal

Aan het bestaande betonskelet is rondom een bijna 3 meter uitkragende constructie aangebracht, voor het formeren van de privé voortuinen en ontsluiting. Deze uitkraging is gerealiseerd met een staalconstructie waarop 60mm dunne UHSB betonplaten zijn aangebracht.

Bijzondere aspecten bouwkundig concept / ontwerp

Gevel demontabel - Het gevelsysteem sluit aan op dit concept van bewonersvrijheid en blijft via de VVE demontabel en aanpasbaar voor zowel de huidige als zelfs voor de toekomstige bewoners. Inmiddels hebben na de oplevering enkele bewoners een extra voordeur en schuifpui toegevoegd. De gevelkozijnen dragen per vloer af en zijn niet beeldbepalend voor de architectuur waardoor aanpassingen geen nadelige bezwaren vormen.

Honderdtwintig bomen - Het gebouw is voorzien van 120 bomen met kleine groenpockets op terrasniveau die onderdeel zijn van de architectuur en opgenomen in de statuten van de VVE. De VVE heeft een 15 jarig contract met de hovenier. Alle bomen zijn automatisch geïrrigeerd en voor de hovenier direct toegankelijk zonder hoogwerker. Dit resulteert in slechts €3/maand onderhoudskosten per boom(bak).

Bijzondere constructieve slimmigheden / detailleringen

Schoren en dergelijke waren vanwege het beoogde gebruik en karakter niet gewenst. Om de uitkraging aan een rank bestaand betonskelet toch mogelijk te maken, is gekozen voor uitkragende stalen consoles, momentvast verbonden aan stalen staanders. De staanders zijn verankerd aan het betonskelet, en onderling op halve verdiepingshoogte onderbroken. De gekozen positie van de deling zorgt ervoor dat de overall stijfheid van het systeem veel hoger ligt dan wanneer de staanders van verdieping naar verdieping hadden gelopen.

Ter plaatse van de onderbreking is de staander-op-staander-aansluiting zodanig ontworpen, dat deze wel horizontale krachten overbrengt van de ene staander op de andere, maar verticaal vrij is om te bewegen onder invloed van temperatuurwisselingen. Het systeem zorgt ervoor dat het bestaande skelet onder normale omstandigheden niet veel meer belast wordt door de uitkraging dan door de oude verwijderde gevel-elementen het geval was. Als tweede draagweg zijn de staanders ter plaatse van de delingen gezekerd aan de bestaande betonkolommen.

De stalen boombakken vervullen ook een constructieve functie. Enerzijds verdelen zij de grote gewichten van de boomkluit naar bovengelegen en ondergelegen constructie. Daarnaast geeft zij extra stijfheid wat het trillingsgedrag van het relatief lichte systeem ten goede komt.

Bijzondere aspecten uitvoering

Er werden vanuit het ontwerp aanvullende eisen gesteld voor de verbindingen in het zicht. Bepalend hierbij was de aansluiting van de staanders met de boombak. Belangrijk is dat deze momentvast zijn. Maar ook demontabel vanwege behandeling, transport en uitvoering.

Hiervoor is een inwendige klemverbinding ontworpen waarbij de staanders van de boombakken aan de binnenzijde zijn bevestigd. Op deze wijze konden de boombakken geplaatst worden nadat de betonplaten waren aangebracht. En bleef hierbij het esthetische karakter van de verbinding overeind.

Bijzondere functionele aspecten van het bouwwerk

Binnenste buiten gekeerd wonen - De woningen worden ontsloten vanuit vier gemeenschappelijke entrees, op elke hoek één. In de gevel zijn vier liften in combinatie met een trap verwerkt die ieder slechts twee woningen per verdieping ontsluiten. De liften geven direct toegang tot de entree van de woning en de privé-voortuin van elke woning. Juist in het midden, de voormalige kern van het gebouw, bevinden zich de bergingen, badkamers en wc’s. Los van de woonkwaliteiten levert deze nieuwe (gepatenteerde) woontypologie een zeer hoge gebruiksefficiëntie wat in basis resulteert in gunstige bouwkosten per vierkante meter gebruiksoppervlakte.

Productontwikkeling op gebouw niveau - De boombakken zijn een voorbeeld van een totaal geëngineerd ontwerpproduct. Deze zijn tot stand gekomen door een nauwe samenwerking met adviseurs van constructie, duurzaamheid, bomenleverancier, specialist groenintegratie, bouwfysica, hovenier en de VvE. De bakken zijn voorzien van de nodige techniek om een boom op hoogte te laten groeien. Een automatisch irrigatiesysteem en de hovenier zorgen voor het onderhoud. De boombakken zijn onlosmakend van de architectuur en maken van de buitenruimtes op hoogte ware Voortuinen.