Algemene projectomschrijving
De nieuwe openbare bibliotheek opent zich met grote glazen puien naar de binnenstad. De begane grond wordt flexibel gebruikt en faciliteert bijeenkomsten voor ontmoeting en debat. In de kelder is onder andere een auditorium met 80 zitplaatsen ontworpen.
Een grote eikenhouten trap trekt het publiek naar de verdiepingen. Op de bovenste verdieping is een smartlab ingericht, een open source werkplaats waar het maken centraal staat. Het dakterras biedt een spectaculair uitzicht over de stad.
Het naastgelegen 12e-eeuwse rijksmonument De Proosdij is onderdeel van het gebouwencomplex geworden. Hier zijn een stilteruimte en een expositieruimte ingericht. De aangrenzende Proosdijtuin is een groene ontmoetingsplek onder een enorme rode beuk. Tussen de entree van de bibliotheek en de tuin ligt een café-restaurant.
De bibliotheek voegt zich in massa en materiaalgebruik naar de historische omgeving. Ramen en puien zorgen voor contact tussen de lichte ruimtes van de publieksvoorziening en de middeleeuwse structuur van de Deventer binnenstad.
Op de plek van de bibliotheek heeft een bankgebouw gestaan. De bovenbouw hiervan is gesloopt aangezien deze constructie niet voldeed aan de eisen van de nieuwe bibliotheek (onder andere vanwege de kleine vloeroverspanningen in combinatie met grote betonkolommen). De bestaande kelderbak is gehandhaafd, op deze kelderbak is de nieuwe bibliotheek gebouwd. Een groot deel van de bestaande begane grondvloer is hierbij eveneens gehandhaafd. Echter vanwege de gewenste hoogte, in onder andere het auditorium, in de kelder is voor een deel een nieuwe begane grondvloer aangebracht op een hoger niveau. Stapsgewijs loopt de begane grond omhoog van peil naar 1050+P.
Beschrijving staalconstructie en/of gebruik van staal
Op de bestaande kelder is een nieuwe constructie ontworpen voor de bibliotheek. De constructie is ontworpen als staalconstructie met kanaalplaatvloeren om grote overspanningen mogelijk te maken en de uitkraging boven de entree te realiseren. De staalconstructie is deels geïntegreerd in de gevelconstructie, waarbij de kolommen zowel een dragende functie vervullen als stijlen zijn voor de vliesgevel.
Het vakwerk boven de entree hangt in twee andere vakwerken om zodoende de hoofdtrap door te laten lopen en de verspringing in de zijgevel mogelijk te maken.
De nieuwe staalkolommen staan deels op de bestaande betonkolommen. Enkele staalkolommen zijn uitgevoerd met een console aan de kolom om de schuin lopende vloerrand van de vide te kunnen realiseren, aangezien de bestaande kolommen structuur recht loopt en de vide schuin verloopt.
Vanwege de deels hoger gelegen begane grondvloer dienen de bestaande kelderwanden gesteund te worden. Hier is een stalen frame aan de binnenzijde geplaatst om als steun voor de kelderwand te fungeren.
Bijzondere aspecten bouwkundig concept / ontwerp
Voor de nieuwe bibliotheek is een speciale gevelbekleding ontworpen uit okerkleurige keramische elementen met een verfijnde verticale belijning. De gevelvlakken hebben nuancering door schaduwwerking, door diagonale verspringing van banen en door afwisseling van gladde en gekamde structuur in het oppervlak.
Daarnaast is kenmerkend voor het gebouw de brede hoofdtrap welke door het gebouw heen loopt. Aan deze hoofdtrap bevinden zich studieplekken en zitjes met uitzicht op de binnenstad. De hoofdtrap is opgebouwd in een staalconstructie met eiken afwerking.
Bijzondere constructieve slimmigheden / detailleringen
De nieuwe constructie is zo ontworpen dat de kolomposities in het gebouw verspringend staan ten opzichte van de oude kolomposities en bijbehorende funderingsstroken van het betonskelet. Doordat de kelder en een deel van de begane grondvloer gehandhaafd zijn vervullen deze bestaande kolommen nog steeds een functie. De nieuwe kolommen zijn een half stramien verder gepositioneerd, zodat de bestaande funderingsstroken (fundering op staal) niet verzwakt zouden worden door de fundering voor de nieuwe kolommen. Aangezien de kolomafstanden van de nieuwe constructie veel groter zijn dan het bestaande betonraster is de belasting ook veel hoger, waardoor deze nieuwe onderdelen op een nieuwe fundering geplaatst zijn.
Op een aantal posities zijn de nieuwe staalkolommen op de bestaande betonkolommen geplaatst. Er zijn geen archiefstukken van het bestaande pand beschikbaar, maar door een vergelijksberekening op te stellen van de belasting is aangetoond dat deze nieuwe kolommen op de bestaande constructie geplaatst konden worden.
Al in een vroeg stadium is ter plaatse de bestaande constructie geïnspecteerd en zijn metingen uitgevoerd om de wapening in de bestaande constructie te bepalen. Hiermee werd een beeld verkregen van de draagkracht van vloeren en de bestaande kolommen. In nauwe samenwerking met de architect is vervolgens een kolomplaatsing ontworpen op constructief gunstige posities en konden deze bouwkundig ingepast worden.
Bijzondere aspecten uitvoering
De bouwlocatie bevindt zich in de oude binnenstad van Deventer, waardoor er een zeer beperkt bouwterrein aanwezig was. Ook de bereikbaarheid van de bouwlocatie, voor de toelevering van bouwmaterialen, was een aandachtspunt. Langs het 12-eeuwse rijksmonument bleken bestaande funderingen aanwezig waar met de nieuwe fundering voor de aansluiting op het monument rekening mee moest worden gehouden.
Doordat er geen gegevens van het bestaande pand beschikbaar waren zijn in het werk afwijkingen aangetroffen waar ook in de uitvoering rekening mee moest worden gehouden.
Bijzondere functionele aspecten van het bouwwerk
De bibliotheek is veel meer dan een bibliotheek, zo is er een restaurant aanwezig en is het een ontmoetingsplek voor inwoners van Deventer geworden. Door de glazen gevels nodigt het gebouw uit om naar binnen te gaan. Op de nieuwe locatie trekt de bibliotheek veel meer bezoekers, hetgeen tevens resulteert in meer bezoekers voor de omliggende winkels in dit deel van de binnenstad.
